شرق :
سقوط دلار در روز دوشنبه 14 اسفند یک اتفاق خاص بود که به گمان فعالان بازار نتایج مذاکرات هسته‌ای در بازار نقش‌آفرینی کرده بود. اما با شروع صبح سه‌شنبه 15اسفند تردید‌ها در این خصوص بالا گرفت و این تحلیل تقویت شد که انتشار اخبار خوش هسته‌ای جریانی هدفمند بوده در جهت کنترل قیمت دلار در آخرین روزهای پایان سال. در همین خصوص دولتی‌ها در پی آن برآمدند که این اتفاق را به تدبیر خود نسبت دهند. حسینی وزیر اقتصاد در مورد کاهش نرخ ارز در بازار در 14 اسفند گفت: در بازار ارز به وجودآمده، بانک مرکزی براساس منابع ارزی به دست‌آمده تلاش می‌کند عرضه ارز را در روزهای پایانی سال افزایش دهد.
حسینی گفت: آنچه که در جلسه اخیر با رییس‌جمهوری در بانک مرکزی و با مدیران بانکی مطرح شد، این بود که تلاش کنیم از همه ظرفیت‌ها برای افزایش عرضه ارز استفاده شود، ضمن اینکه مدیریت بازار ارز و تقاضای ارز از سوی دستگاه‌های مرتبط چون وزارت صنعت همچنان دنبال می‌شود و امیدواریم این سیر نزولی تداوم یابد. سخنگوی مرکز مبادلات ارزی به دلایل چهارگانه کاهش نرخ ارز در بازار اشاره کرد و همه را از تدبیر دولت برشمرد و گفت: با توجه به هدایت عمده تقاضا‌های ارز و تقویت جانب عرضه، ارزش تخصیص ارز در اسفند در مقایسه با بازه زمانی مهر تا بهمن، پنج برابر شده است». تمام اینها در حالی رقم خورد که دیروز بر عکس 14 اسفند قیمت ارز روند صعودی به خود گرفت و به دامنه 3450 تا 3500 رسید و نشان داد که نه تدبیر دولت که هیجان ناشی از خبر خوش هسته‌ای بوده که شوک کاهش قیمت در دوشنبه ارزی را رقم زد و وقتی تردید‌ها در بازار اوج گرفت باز پیکان به سمت صعود چرخید. با این حال با توجه به اهمیت رخداد 14 اسفند «شرق» به نظرخواهی از کارشناسان و فعالان اقتصادی پرداخت که در پی می‌آید.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
شاهین شایان آرانی
افزایش عرضه ارز و فروکش عطش بازار
شرایط بازار سکه و ارز و کاهش قیمت‌ها که با سرعت در چند روز اخیر اتفاق افتاده است، نشان از عزم دولت برای کنترل ارز و ایجاد ثبات در بازار ارز دارد. دولت و مجلس بر تک نرخی شدن ارز تاکید دارند و می‌خواهند راهی برای رسیدن به آن پیدا کنند. در واقع روند تک نرخی شدن ارز و ثبات نسبی و دوری از نوسانات شدید آن بدون در نظر گرفتن قیمتش و فاصله‌ای که با قیمت‌های قبلی داشته، بهترین راه برای مهار و ایجاد تعادل در بازار ارز است.
بانک مرکزی با استفاده از ابزارهای خود با عرضه و توزیع ارز در بازار، موفق شد عطش خرید و میزان تقاضا را کاهش دهد. این کاهش موجب آرام شدن جو روانی شد و سفته‌بازی را در عین حال پرریسک کرد. همچنین با نمایش دورنمای اقتصادی آرام، کنترل تورم و اعلام پیشرفت مذاکرات هسته‌ای و تبعات مثبت آن، مردم و فعالان اقتصادی احساس آرامش کردند و در نهایت میزان تقاضا کنترل شد. در چنین شرایطی دارندگان دلار که تا پیش از این برای عرضه وارد بازار نمی‌شدند، اکنون وارد بازار شده‌اند. اما یکی از موضوعات مهم توان حفظ این معادله است که قابل پیش‌بینی نیست. باید توجه داشت که دولت به میزان کافی ذخیره ارزی دارد تا عرضه و تقاضا را متعادل کند. تنها کافی است که مدیریت مناسب را به کار گیرد. مقطع کنونی، بهترین زمان برای افزایش عرضه ارز به بازار بود چرا که ذهنیت عمومی نسبت به مذاکرات مثبت شده، هر چند انتظارات به طور کامل برآورده نشده است اما چراغ سبزی که برای کاهش تحریم‌ها نشان داده شد، در جامعه تاثیر مثبتی داشت و دولت نیز بهترین زمان را برای تعادل بازار انتخاب کرد تا نرخ برابری دلار و ریال را مهار کند.
اما اتفاقی که در این روزها کمی غیرعادی بود، عرضه سکه توسط بانک مرکزی بود که همزمان با سیاست کاهش قیمت همراه شد و در نهایت شاهد بودیم که قیمت سکه‌ها در بازار از رقمی که بانک مرکزی برای پیش فروش تعیین کرده بود، کمتر شد. شاید یکی از دلایل آن تصمیم‌گیری و فشار از مراجع بالاتر بوده که باید سیستم مدیریتی جدیدی برای کنترل ارز اعمال شود و یکباره به بانک مرکزی ابلاغ شده تا سیاست‌های کنترلی را با سرعت اجرا کند. با توجه به آنکه نرخ ارز تاثیر زیادی بر همه عرصه‌های اقتصادی دارد، تحت هر شرایطی باید کنترل شود.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پدرام سلطانی
واکاوی سقوط بهای ارز
در روزهای اخیر که بخش عمده آن روز دوشنبه اتفاق افتاد، بازار آزاد ارز شاهد کاهش قیمت بود و به تبع آن بازار طلا و سکه نیز متاثر از آن کاهش قیمت را تجربه کرد. این اتفاق که ناشی از دو عامل بود، در روز سه‌شنبه متوقف شد و حتی با افزایش قیمت جزیی نیز همراه بود. اولین دلیل کاهش قیمت ارز آن بود که در 10 روز گذشته ارز بیشتری از طریق مرکز مبادلات تخصیص یافته است. دولت مبلغ دومیلیارد و 700میلیون‌دلار از صندوق توسعه ملی، برای پرداخت عیدانه به مردم، برای تبدیل به ریال به مرکز مبادلات وارد کرد. همچنین مبلغ یک‌میلیارددلاری که سهم 20درصدی صنعت و کشاورزی (هرکدام 10درصد) بوده برای تبدیل به این مرکز وارد شد تا تبدیل به ریال شود. این دو منبع موجب شد و کمک کرد تا آن بخش از تقاضای ارز که به دلیل سلب امید از مرکز مبادلات به بازار سوق داده شده بودند، بار دیگر برای دریافت ارز به مرکز مبادلات بازگردند. با کاهش تراز تقاضا، تاثیر آن در بازار مشهود شد و قیمت‌ها کاهش پیدا کرد. مساله‌ای که از ابتدای راه‌اندازی مرکز مبادلات ارزی همواره یادآوری می‌کردیم، عرضه روزانه صدمیلیون‌دلار بود در حالی که روزانه حدود 20 تا 30میلیون‌دلار عرضه می‌شد که مطابق نیاز نبود. اما حالا با واقعی شدن میزان عرضه، شرایط بهبود پیدا کرده است و مادام که این روند ادامه داشته باشد و ارز از منابع مختلف وارد بازار مبادلات شود، نرخ ارز در بازار ثبات خواهد داشت. اما اگر این اتفاق نیفتد و در مذاکرات آتی هم دستاورد عملیاتی حاصل نشود، نرخ ارز یک‌بار دیگر افزایش خواهد داشت. دلیل دیگر، ابراز امیدواری از روند دور جدید مذاکرات و حصول نتایج بهتر و کاهش تحریم‌ها بود که این اتفاق بیشتر تاثیر روانی داشته است؛ چرا که هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده و عملیاتی نشده و گشایشی هم در جابه‌جایی اندوخته‌های ارزی‌مان در خارج از کشور ایجاد نشده است. به همین دلیل روند کاهش قیمت، در روز گذشته نه تنها متوقف شد؛ بلکه افزایش نیز پیدا کرد؛ زیرا اثر روانی یک حرکت روانی را به وجود آورده بود که با آرامش آن، حالا واقعیت میزان عرضه و تقاضا و قیمت‌ها را تعیین می‌کند. با توجه به شرایط کنونی و اینکه تعداد روزهای کاری در اسفند و فروردین هر یک 18–17 روز در نظر گرفته می‌شود، پیش‌بینی می‌شود ارزی که وارد بازار مبادلات شده، تا پایان فروردین‌ماه بتواند نیاز بازار را تامین کند. اما برای حفظ تعادل، یکی از پیشنهادات به بانک مرکزی آن بود که به دلیل آنکه ارز صادراتی در اولویت‌های مرکز مبادلات، در نظر گرفته نشده است، نیاز ارزی اولویت‌های 8 و 9 را با ارز صادراتی تامین کند.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
هادی حق‌شناس
عوامل اقتصادی بی‌تاثیر در نوسان ارز و سکه
سیر نزولی کاهش نرخ ارز و سکه از چهارشنبه گذشته و پس از اجلاسی که در آلماتی برگزار شد، شروع شد. بنابراین هیچ فاکتور و عامل اقتصادی برای کاهش قیمت ارز یا سکه در بازار ایران نداشته‌ایم؛ زیرا نه افزایش درآمدهای ارزی داشته‌ایم و نه توفیقی برای ورود ارزهایی که در خارج از کشور داشتیم، ایجاد شده است. نه‌تنها عاملی نداشتیم؛ بلکه به دلیل آنکه می‌گفتند تحریم‌ها شدت می‌گیرد، دلایلی برای افزایش قیمت‌ها وجود داشت. چون وزارت امور خارجه، سخنگوی شورایعالی امنیت ملی کشور و سخنگوی گروه 1+5 اظهار کرده‌اند که نشست آلماتی سازنده و همراه با توافقات نسبی بوده و به خصوص بحث نقض خرید طلا، بخشی از تحریم‌های پتروشیمی و معاملات بانکی را مطرح کرده‌اند، این اخبار اثر مثبتی روی جو روانی بازار سکه و ارز گذاشت در حالی که هیچ‌یک عملیاتی نشده‌اند. به عبارت دیگر، اخبار حوزه انرژی هسته‌ای ایران منجر شد که بخشی از حباب قیمت ارز و سکه از چهارشنبه تا دوشنبه تخلیه شود. اگر موضوع هسته‌ای ایران به معنای واقعی چه در جلسه ترکیه که در اواخر سال برگزار می‌شود یا نشست 16فروردین آلماتی قطعی شود و در توافقات رسمی و بیانیه‌ها اعلام شود، این مساله منجر به از بین رفتن حباب قیمتی ارز و طلا خواهد شد؛ ولی اگر عکس این اتفاقات رخ دهد، مجددا قیمت سکه و ارز به روز چهارشنبه باز خواهد گشت. به دلیل آنکه هیچ عامل اقتصادی برای کاهش قیمت‌ها در بازار وجود نداشت، پس از چند روز کاهش قیمت که به دلایل روانی و جو حاکم بود، روز گذشته با افزایش قیمت روبه‌رو بودیم که دلیل آن این است که بازار در بلندمدت نمی‌تواند منتظر نتایج و مولفه‌های تازه بماند. در همین حال، برخی منابع اعلام کرده‌اند توزیع دلار در مرکز مبادلات موجب کاهش قیمت‌ها شده، در حالی که ارز عرضه‌شده در آن مرکز امکان توزیع در بازار را ندارد و به نوعی بلوکه شده است. واردکننده با دریافت آن ارز، ملزم به واردات کالا و فروش آن و دریافت ریال است و ریال را باز در بانک مرکزی تبدیل به دلار می‌کند. پس توجیه تاثیر افزایش عرضه ارز مرکز مبادلات و تاثیر آن بر کاهش قیمت‌ها، غلط است.
تا زمانی که کشور با مشکلات نقل و انتقال ارزی به کشور مواجه است، شاهد نوسانات اینچنینی هستیم و اگر در مذاکرات ترکیه و آلماتی نتایج رضایت‌بخش باشد و تیم حاضر اطلاعات شفاف را در اختیار بازار قرار دهند، این حباب کوچک‌تر می‌شود و از بین می‌رود اما اگر نتایج همچنان ایران را در محدودیت برای صادرات پتروشیمی، فروش طلا و نقل و انتقال منابع ارزی‌اش قرار دهد، حباب قیمتی سکه و ارز بزرگ‌تر می‌شود.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
سعید شیرکوند
سایه مذاکره هسته‌ای بر بازار سکه و ارز
نوسانات گسترده و غیرمنتظره روز دوشنبه در بازار سکه و ارز به عنوان پیشقراولان بازار مالی کشور در چند ماه گذشته با توجه به ناشناخته بودن عوامل اصلی آن نوسانات در اقتصاد کشور می‌تواند نگران‌کننده باشد زیرا این نوسانات بدون مبانی شناخته شده و پایدار نه‌تنها بیانگر سلامت اقتصاد تلقی نمی‌شود که خود بیانگر بیماری و غیرقابل پیش‌بینی بودن سایر متغیرهای اقتصاد است. در یک نگرش اجمالی می‌توان برخی عوامل در بروز این اتفاقات را به صورت ابتدایی مطرح کرد که البته این عوامل خود ریشه در بسیاری عوامل دیگر دارد که باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
الف ـ اتفاقات روز دوشنبه اگر از منظر نوسانات بازار مورد توجه قرار گیرد بیانگر آن است که بازیگران اصلی بازار سکه و ارز کوشیده‌اند که در مقابله با سیاست‌مالی دولت قدرت‌نمایی کرده و با به رخ کشیدن توان خود در این بازارها دامنه نوسانات را گسترش داده و دولت را در ابعاد مختلف این نوسانات به چالش بکشند زیرا طی هفته‌های جاری دولت بسیار کوشیده بود که بازار سکه و ارز را به عنوان ویترین ثبات اقتصاد کشور از تلاطم هر چه بیشتر مصون نگه دارد.
ب ـ با توجه به سیاست اتخاذ شده از سوی دولت در مورد پیش‌فروش کردن سکه و اعلام قیمت سکه برای خریداران بروز چنین نوساناتی در بازار سکه خنثی‌کننده و برگ برنده‌ای است که دولت برای کنترل بازار سکه و ارز در شرایط فعلی رو کرده بود. بر این اساس وقتی قیمت حاکم بر بازار از قیمت اعلام شده توسط دولت کمتر شده است بازتاب اولیه این واقعه اعلان ناکارآمدی سیاست‌های اتخاذی بانک مرکزی است.
ج ـ با توجه به پایان یافتن مذاکرات دور اول هسته‌ای میان ایران و 1+5 و با عنایت به اینکه در این نشست هیچ‌گونه توافق استراتژیک و معینی در خصوص مذاکرات حاصل نشده بود و تنها مذاکره‌کنندگان بر ضرورت تداوم مذاکره و همچنین زمان و مکان بعدی مذاکرات توافق دیگری نکرده بودند، میزان اثربخشی این توافقات که منجر به چنین نوساناتی در بازار سکه و ارز قلمداد می‌شود، این جو ملتهب غیرواقع‌بینانه ناشی از مذاکرات در این مقطع زمانی به کاهش قیمت‌ها منجر شده است. هرچند اثربخشی پیامدهای مذاکرات در بازار بسیار بیشتر از نتایج واقعی حاصل از مذاکرات است که این وضعیت می‌تواند در آینده و در بلندمدت التهابات مربوط به اقتصاد کشور را بالا برده و به نوعی همه ابعاد اقتصاد کشور را در گروی نتایج حاصل از مذاکرات قلمداد کنند که این خود برای اقتصاد کشور در آینده می‌تواند نگران‌کننده باشد.
ارسال نظر
اخبار روز
خبرنامه