ارزش شاخص سهام و ضریب P/E بازار
عباس گمار، کارشناس بازار سرمایه:
شاخص سهام ایران (بورس و فرابورس) به رقمی حدود ٣٥٠٠ هزار ميليارد تومان رسیده، طوریکه علاوه‌بر افزایش بي‌سابقه ارزش آن، ضریب قیمت به سود یا همان PE بازار نيز چندين مرتبه افزایش یافته است. اما این افزایش PE بازار سهام را به چه عواملی می‌توان نسبت داد!؟
ارزش شاخص سهام مجموع حاصلضرب تعداد سهام شرکت‌ها و قیمت سهام می‌باشد. بنابراین، هنگامیکه ارزش شاخص سهام افزایش می‌یابد حاصل دو پارامتر می‌باشد: یا تعداد سهام ازطریق ورود شرکت‌ها جدید زياد شده ویا اينكه قیمت سهام شرکت‌ها افزايش يافته است.
اما قيمت سهام چرا افزايش مي‌یابد؟ رشد قیمت سهام شرکت‌ها را می‌توان به سه عامل کلی زیر (البته عوامل دیگر هم وجود دارد) تقسیم نمود:
۱- عوامل بنیادی سهام شرکت‌ها (Fundamental) که خود شامل رشد حقیقی شرکت‌ها، رشد اسمی شرکت‌ها ناشی از تورم و جهش‌های ارزی و هزینهٔ فرصت سهامداران است؛
۲- مایکرواستراکچر (Microstructure) بازار که به‌طور کلی به مقررات مقام ناظر برمی‌گردد- نظیر همان مقررات چهارشنبه عصرها!؛
۳- و عوامل رفتاری (Behavioral).
نقدشوندگی سهام یکی از مواردی است که جزو عامل نخست و در حقیقت جزو هزینهٔ فرصت سهامداران می‌باشد. با سرازیر شدن نقدشوندگی به بازار، نقدشوندگی سهام شرکت‌ها افزایش یافته که این موضوع باعث شده سهامداران صرف ريسك نقدشوندگي كمتري در نرخ تنزيل (هزينهٔ فرصت) در نظر بگیرند: صرف ریسک نقدشوندگی هم بر ارزش سهام شرکت‌ها و در پي آن ارزش شاخص سهام تأثير دارد هم بر ضريب قيمت به سود (PE) بازار. شايان ذكر است افزايش نقدشوندگي در بازار با شاخص‌هایی نظیر فاصلهٔ مظنهٔ خریدار و فروشنده، حجم معاملات و مواردی از این دست ارزیابی می‌شود (البته این تحلیل شامل سهام شرکت‌های کوچکی که چندین برابر خالص ارزش روز دارایی‌هایشان در حال معامله نمی‌شود).
نتیجه اینکه مي‌توان بخشی از فاصله گرفتن PE بازار از نسبت‌های تاریخی خود (حدود ۶ مرتبه تاریخی) را می‌توان به ورود بی‌سابقهٔ نقدینگی به بازار و در نتیجه کاهش صرف ریسک نقدشوندگی نسبت داد، گرچه هر یک از عوامل دیگر (مایکرواستراکچر و رفتاری) هم می‌تواند بر رسد بازار مؤثر باشد؛ رابطه‌ای که می‌تواند موضوع پژوهش اساتيد و دانشجویان مالی کشور باشد.
