سه‌گانه‌ای که بازار را به "صف" کرد

همایون دارابی در گفت‌وگو با بورس نیوز درباره تبعیت بازار از برخی از سهم‌های بزرگ و تشکیل صف، اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که به‌صورت سنتی گریبان‌گیر بازار است، فقر تحلیل و جای خالی تحلیل بین معامله‌گرها است، بخش عمده‌ای از معامله‌گران تازه‌کار هستند و مکانیزم آموزش مدونی برای آن‌ها نداریم و با کمترین آموزش اجازه معامله می‌گیرند و این موضوع موجب می‌شود با رفتارهای توده‌وار مواجه شویم.

کارشناس بازار سرمایه افزود: از طرفی ساختارهای رسمی سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در کشور هنوز توسعه پیدا نکردند، شرکت‌های سبدگردان کوچک و تعداد آن‌ها نیز کم بوده همچنین مشاوره‌ها نیز بسیار کم و دسترسی مردم به این شبکه‌ها محدود است.

وی با اشاره به مشکل دیگر بازار گفت: زیرساخت‌های معاملاتی بازار ازجمله حجم‌مبنا و دامنه نوسان عملاً کشف قیمت پایانی را دچار اخلال می‌کند و موجب ایجاد پدیده صف می‌شود.

دارابی خاطرنشان کرد: پدیده صف درگذشته در تمامی بورس‌ها تجربه‌شده و تحقیقات نشان داده قرار دادن دامنه نوسان تأثیر مثبتی روی بازار ندارد و به همین دلیل اکثر بورس‌های بزرگ دامنه نوسان را حذف کردند تا هم کارایی بازار افزایش یابد و هم از تشکیل صف جلوگیری شود.

کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: زمانی که بازار صف داشته باشد در هر دو حالت خریدوفروش، سهامدار را جذب و به سمت معامله سوق می‌دهد و معامله گران را وادار می‌کند بدون تحلیل و صرفاً به خاطر حرکت قیمتی در صف‌های خریدوفروش اقدام به تصمیم‌گیری کنند که به آن اثر مغناطیس دامنه نوسان گفته می‌شود.

وی بیان کرد: با توجه به اینکه صف خریدوفروش در بازار مبنای تصمیم‌گیری می‌شود، اگر در یک گروهی چند صف خرید عمده عرضه شود ممکن است سهامداران در نمادهای دیگر فروشنده شوند و یا اگر صف خرید باشد سهامداران در نمادهای دیگر خریدار شوند.

دارابی بابیان اینکه مشکل دیگر در مسئله اعتباری بازار است، ادامه داد: سهامدار در صف، سفارش خرید قرار می‌دهد و صف عرضه می‌شود اما به دلیل اینکه وجه به‌اندازه کافی برای پرداخت ندارد به سمت فروش نماد دیگر می‌رود تا وجه خرید اول را فراهم کند و بدین ترتیب  ممکن است عرضه یک سهم به فروش چند سهم دیگر ختم شود.

کارشناس بازار سرمایه تأکید کرد: برای اصلاح این موارد ابتدا باید حجم‌مبنا حذف شود به دلیل اینکه هم کارایی ندارد، هم در هیچ بورسی وجود ندارد و حذف آن تأثیری نخواهد داشت و فقط کارایی بازار را پایین می‌آورد.

وی گفت: در ادامه باید دامنه نوسان را به‌آرامی افزایش داد تا در بازار با پدیده صف مواجه نشویم و زمانی که صف از بین رفت، تصمیم‌گیری‌ها بر اساس تحلیل خواهد بود.