افشای ریز معاملات بازارگردان‌ها، آری یا نه

به گزارش بورس نیوز، این روز‌ها انتقاداتی به عملکرد برخی بازارگردان‌ها مطرح است و گروهی از سهامداران خواستار ارائه گزارش ماهانه از عملکرد بازارگردان‌ها و افشای ریز معاملات آن‌ها دارند.

مهدی ساسانی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با بورس‌نیوز در این خصوص بیان کرد: در بازار‌های مالی، ابزار‌های مختلفی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها به بهترین نحو ممکن استفاده کرد. اما نکته حائز اهمیت، استفاده ابزاری از این ابزار‌ها در راستای مقاصد خاص است. مثلاً بازارگردانی به‌عنوان یک فعل یا قانون مثبت ارزیابی می‌شود که به نقدشوندگی سهم‌ها در بازار‌های نزولی کمک کند؛ ولی وقتی از بازارگردانی در راستای مقاصد خاص استفاده شود، این بازارگردانی به ابزاری برای نوسان گیری تبدیل‌شده و روند سهم‌ها را مختل خواهد کرد.

وی افزود: فعالان بازار سرمایه منکر اثربخشی و سودمندی بازارگردانی برای سهم‌ها نیستند؛ اما انتقادات مطرح‌شده مربوط به رفتار بازارگردان‌ها است؛ به‌نحوی‌که نوع بازارگردانی را به سمتی پیش ببرند که نماد موردنظر را الزام به دادن نوسان کنند. در حال حاضر اشتباه استراتژیک بازار سرمایه ما این است که در مواقعی که اصلاً نیازی نیست عرضه‌ای صورت بگیرد، آن‌قدر حجم عرضه‌ها از سوی بازارگردان‌ها بالا است که سهم روز بعد منفی می‌شود و این روند بازارگردان را به این سمت سوق می‌دهد که همان سهمی را که در مثبت‌های روز قبل فروخته، در قیمت‌های منفی دوباره خریداری کند. حال‌آنکه بازارگردانی برای ایجاد نوسان در سهم‌ها نیست و بالعکس بازارگردانی با این هدف انجام می‌شود هر زمان نیاز باشد، بازارگردان وارد عمل شود.

ساسانی با ذکر یک مثال در این مورد، گفت: فرض کنید نمادی دارای صف خرید است. بازارگردان درصورتی‌که سهم کمتر از حجم‌مبنا معامله‌شده و رشد نکرده، می‌تواند باعرضه به افزایش نقدشوندگی و رشد سهم کمک کند. اما وقتی حجم عرضه در نمادی بیش از تقاضای سهم باشد، عرضه بازارگردان جز منفی کردن سهم و ایجاد نوسان ثمره دیگری ندارد. تداوم این رفتار بازارگردان‌ها به‌تدریج موجب گریز سهامداران از بازار شده و به معضلی برای بازار سرمایه ما تبدیل خواهد شد.

وی ادامه داد: انتظار سهامداران برای افشای جزئیات عملکرد بازارگردان‌ها در سهم‌های مختلف، نشان می‌دهد سهامداران نسبت به انجام وظایف قانونی توسط بازارگردان‌ها تردید دارند و برای اثبات تخطی بازارگردان‌ها اصرار به افشای ریز معاملات بازارگردان‌ها دارند. حال اگر بازارگردانی وظایف قانونی خود را انجام می‌دهد، منطقاً نباید نگران افشای ریز معاملات خود هم باشد! اما نکته اینجاست که افشای تراز خریدوفروش‌های بازارگردان‌ها در پایان روز، فقط پاک کردن صورت‌مسئله است. برای مثال ممکن است بازارگردانی در یک روز ۱۰۰ میلیون سهم خریده و با این خرید سهم را به سمت مثبت یا حتی صف خرید برده؛ بعد در همان روز ۸۰ میلیون از سهام خریداری‌شده را در قیمت بالا فروخته و ۲۰ میلیون سهم هم مانده؛ حالا اینکه بازارگردان در پایان این روز اعلام کند اقدام به خرید ۲۰ میلیون سهم کرده، گمراه کردن اذهان عمومی است.

این کارشناس بازارسرمایه تصریح کرد: خواسته سهامداران افشای تراز پایانی نیست و انتظار می‌رود بازارگردان‌ها کل معاملات روزانه خود را افشا کنند. خریدوفروش بازارگردان‌ها در تمام‌روز‌ها اصلاً منطقی نیست. این روش بازارگردانی فقط باعث ایجاد درآمد برای برخی کد‌های بازارگردان و نوسان گیری بازارگردان‌ها روی سهم‌ها شده است. البته در این نوع خریدوفروش‌ها، حقیقی‌ها و حقوقی‌هایی هم هستند که اقدام به نوسان گیری از سهم‌ها می‌کنند و اتفاقاتی در تابلو معاملات رخ می‌دهد که بازارگردان دخل و تصرفی در آن ندارند، ولی این اتفاقات به‌پای بازارگردان سهم نوشته می‌شود.

ساسانی در پایان خاطرنشان کرد: طبیعتاً در صورت افشای ریز معاملات بازارگردان ها، بازارگردان‌ها از برخی اتهامات تبرئه خواهند شد. برای مثال چند روز قبل چند حقوقی در نماد‌های "فولاد" و "فملی" آن‌قدر عرضه کردند که نماد‌ها را منفی کردند و انگشت اتهام به سمت بازارگردان‌ها گرفته شد.