سیاست‌گذاران دخالت نکنند

سعید جعفری مدیر سرمایه‌گذاری شرکت مشاور سرمایه‌گذاری معیار در گفت‌وگو با بورس نیوز در خصوص وضعیت بازار سرمایه بیان کرد: رشدی که در چند هفته اخیر در بازار سرمایه ما رخ‌داده تابعی از چند عامل بوده و مهم‌ترین دلیل آن افت غیرعادی و شدید بازار سرمایه در ماه‌های قبل بود و می‌توان گفت رشد بازار سرمایه به‌نوعی جبران افت ناشی از بی‌اعتمادی به این بازار است.

این کارشناس بازارسرمایه ادامه داد: بعد از تصویب بودجه ۱۴۰۱ و کمرنگ‌تر شدن ریسک قیمت‌گذاری‌های دستوری، خودبه‌خود بازار سرمایه بخشی از افت ماه‌های قبل را جبران کرد و دومین دلیل رشد بازار سرمایه، رشد قیمت‌های جهانی بود ضمن آنکه سومین عامل، طولانی شدن پروسه احیای برجام بود که موجب شده تا نگرانی سرمایه‌گذاران بابت افت شدید نرخ ارز تا حدودی مرتفع شود.

وی افزود: البته در چند هفته اخیر گروه فلزات پتانسیل رشد بیش از این‌ها را هم داشت، اما اعلام خبر وضع عوارض صادراتی فولاد به‌نوعی ترمز رشد گروه فلزات اساسی را کشید.

این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: به نظر می‌رسد تا پایان فصل مجامع، رشد خوبی در بازار سرمایه داشته باشیم و البته سرنوشت مذاکرات و احیای برجام اتفاق مهمی برای بازار سرمایه ما است. اگر توافقی حاصل شود برخی گروه‌های بازار سرمایه که هنوز رشد چندانی نداشته، ازجمله گروه بانکی، از مثبت‌های بازار سرمایه بهره‌مند خواهد بود؛ درمجموع در شرایطی قرار داریم که چشم‌انداز تورم در کشور افزایش‌یافته و از سویی قیمت اکثر کالاها در کشور رشد قابل‌توجهی داشته و از سوی دیگر ابهام در سرنوشت مذاکرات، بازار سرمایه را مورد اقبال قرار داده است.

مدیر سرمایه‌گذاری شرکت مشاور سرمایه‌گذاری معیار تصریح کرد: روند مثبت بازار سرمایه فعلاً در کوتاه‌مدت ادامه خواهد داشت ولی انتظار رشد شارپ و غیرمنطقی در این بازار نمی‌رود. اما گروه‌های بزرگ بازار ازجمله گروه پتروشیمی، فرآورده‌های نفتی و فلزات که در مجامع سود مناسبی هم تقسیم می‌کنند، شیب صعودی خود را حفظ خواهند کرد.

جعفری در ادامه گفت‌وگو در رابطه با تأثیر افزایش تدریجی دامنه نوسان معاملات بر روند این بازار اظهار کرد: هرچند که دامنه نوسان معاملات در حال حاضر نسبت به قبل تغییر کمی داشته، اما همین تغییر اندک هم گام مثبتی در راستای افزایش کارایی بازار سرمایه محسوب می‌شود.

این کارشناس بازارسرمایه اضافه کرد: تعیین دامنه نوسان برای معاملات بازار سرمایه با ادعای حمایت از سهامداران خرد صورت گرفت؛ اما تجربه چند سال گذشته نشان داده وجود دامنه نوسان بیشتر به منفعت حقوقی‌ها و سرمایه‌گذاران بزرگ بوده و تشکیل صف‌های خرید هیجانی به سبب وجود دامنه نوسان، منفعتی برای سهامداران خرد نداشته است. افزایش دامنه نوسان در بلندمدت، سبب رفتار تحلیلی‌تر سهامداران شده و سهامداران خرد به مفهوم "ارزش" بیشتر اهمیت خواهند داد.

وی اضافه کرد: نکته اینجاست که اگرچه هدف اصلی از راه‌اندازی بازار سرمایه، تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی است؛ اما با توجه به شرایط تحریمی و مشکلات اجرای طرح‌های توسعه در شرکت‌ها، شاید حتی اگر امکان تأمین مالی از طریق بازار سرمایه هم برای شرکت‌های بزرگ این بازار فراهم باشد، فعلاً خیلی از شرکت‌ها رغبتی به انجام این کار نشان ندهند. اما به‌هرحال یکی از اقدامات ضروری برای توسعه و افزایش کارایی بازار سرمایه، تسریع فرایند افزایش سرمایه شرکت‌ها است.

جعفری گفت: باید پذیرفت که قانون تجارت ما بسیار قدیمی است و سازمان بورس و اوراق بهادار هم در خصوص افزایش سرمایه شرکت‌ها بروکراسی زمان‌بری دارد و نتوانسته فرایند افزایش سرمایه شرکت‌ها را کوتاه کند. فرایند افزایش سرمایه شرکت‌ها، از زمان تصمیم‌گیری در این خصوص تا مرحله ثبت افزایش سرمایه، تقریباً یک سال به طول می‌انجامد و این مدت‌زمان از جذابیت افزایش سرمایه‌ها کاسته است.

این کارشناس بازارسرمایه در رابطه با سایر راهکارهای کمک به بهبود وضعیت بازار سرمایه گفت: یکی دیگر از اقداماتی که می‌تواند به بهبود وضعیت بازار سرمایه کمک کند، جذابیت ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه است. در حال حاضر سخت‌گیری زیادی برای ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه وجود دارد و برخی شرکت‌های استارتاپی یا ... که سودآوری خوبی هم دارند، به دلیل عدم مطابقت ساختار شرکت با برخی استانداردهای بازار سرمایه، امکان ورود به این بازار را ندارند.

جعفری افزود: حال‌آنکه معتقدم شرایط را باید برای ورود و پذیرش این گروه از شرکت‌ها هم فراهم کرد و فعالان بازار سرمایه با علم بر ریسک‌های هر شرکت، در خصوص سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها تصمیم‌گیری کنند.

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به انتقادات به عرضه خارج از بورس کالا برخی محصولات زنجیره فولاد یا پتروشیمی، عنوان کرد: یکی از مشکلات عرضه محصولات در بورس کالا اینجاست که در قیمت‌گذاری محصولاتی که در بورس کالا عرضه می‌شوند مداخله‌هایی وجود دارد.

وی ادامه داد: به همین دلیل است که خرید از بورس کالا برای عده‌ای منافع ایجاد کرده و به‌عنوان‌مثال با خرید فولاد از بورس کالا و تبدیل آن به محصول با ارزش‌افزوده بالاتر و فروش محصول خارج از بورس کالا، امکان کسب حاشیه سود خیلی بالایی وجود دارد.

این فعال بازارسرمایه گفت: سیاست‌گذاران ما باید بپذیرند که در هیچ‌یک از بخش‌های زنجیره تولید مداخله نکنند. اگر مداخله در قیمت‌گذاری محصولات در بورس کالا نباشد، هم شرکت‌هایی که در حال حاضر محصولشان را در بورس کالا عرضه می‌کنند، سود بهتری محقق خواهند کرد و هم سایر بخش‌های زنجیره فولاد و پتروشیمی که فعلاً محصول خود را خارج از بورس کالا عرضه می‌کنند، رغبت بیشتری برای عرضه محصولاتشان در بورس کالا نشان خواهند داد.

جعفری در پایان گفت: نکته اینجاست که تولیدکنندگان همواره این دغدغه را دارند که در صورت عرضه محصولشان در بورس کالا، به‌محض تلاطم در بازارهای جهانی یا بازار داخل، بلافاصله با مداخله‌ها در قیمت‌گذاری، دچار مشکل خواهند شد. این چالش مهم ارتباطی با بورس کالا ندارد و اساساً بورس کالا بستری برای انجام معاملات شفاف است و ریسک مداخله‌ در قیمت‌گذاری از جانب سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان (عمدتاً وزارت صمت) متوجه شرکت‌های تولیدی می‌شود.