"در راستای اقدامات عجیب برخی سهام‌داران عمده" لطف یا تملیک خصمانه؟

بورس نیوز:

ماجرای تاراج اموال و خالی‌شدن جیب سهام‌داران خرد "مرقام" چیست؟ همواره یکی از چالش‌های سرمایه‌گذاران خرد بازار سرمایه کشور در سال‌های اخیر، عدم همسویی منافع برخی از سهام‌داران عمده با سهام‌داران خرد شرکت‌ها است. با نگاهی به تالار‌های گفتگو و کامنت‌های اعتراضی بسیاری از سهام‌داران خرد می‌توان تا حدود زیادی به ایجاد نوعی نگاهی بدبینانه در خصوص تصمیمات اتخاذ شده توسط سهام‌داران عمده (به‌ویژه سهام‌داران عمده دولتی و یا نهادی) پی برد.

به‌راستی این میزان از بدبینی و گلایه‌های فراوان از کجا سرچشمه می‌گیرد؟ آیا عمده تصمیمات اتخاذ شده از سوی سهام‌داران عمده نهادی و یا وابسته به ارگان‌های دولتی، نه در راستای حمایت از سرمایه‌گذاران خرد؛ بلکه در راستای حفظ منافع و ملاحظات سیاسی و اقتصادی خود است؟

تملیک دارایی‌های شرکت از سوی سهام‌داران عمده آن‌هم با گزارش‌های محرمانه ارزش‌گذاری کارشناسان رسمی دادگستری در قالب مزایده‌های فرمالیته، یک لطف از سوی سهام‌دار محسوب می‌شود و یا یک تملک خصمانه و منفعت‌طلبانه؟

جایگاه سهام‌داران خرد در تصمیمات تأثیرگذار و مرتبط با دارایی‌ها و اموال شرکت کجاست؟ آیا خرید و تملیک دارایی‌های شرکت توسط سهام‌داران عمده در راستای صیانت از حقوق سهام‌داران حداکثری و خرد است و یا در راستای بهره‌مندی و سوءاستفاده از شرایط وخیم شرکت‌ها؟

آیا سهام‌داران عمده و نهادی به‌واسطه انتخاب و انتصابات مدیران نالایق در شرکت‌های زیر مجموعه در جایگاه بدهکار به سرمایه‌گذاران خرد شرکت‌ها قرار دارند، یا به‌عنوان طلبکار به دنبال وصول بخشی از مطالبات از طریق تملیک دارایی‌ها، پیش از ورشکستگی شرکت‌ها هستند؟

شاید بتوان نوعی از این دوگانگی رفتاری را در خصوص اقدامات سهام‌دار عمده شرکت ایران ارقام مشاهده کرد. در گزارش این هفته چهارشنبه‌های داغ قصد داریم با نگاهی اجمالی به شرایط وخیم شرکت ایران ارقام، نحوه پوچ شدن سرمایه سهام‌داران خرد این شرکت در سال‌های اخیر را بررسی کنیم.

نگاهی به شرایط وخیم شرکت ایران ارقام: 

متأسفانه، آنچه امروزه به‌راحتی می‌توان در پیگیری وضعیت بسیاری از شرکت‌های قدیمی و خوشنام سابق کشور مشاهده نمود، نقش پررنگ واگذاری‌های شکست‌خورده، سوءمدیریت‌های غیرعلمی و نگاهی غیرمتعهدانه از مدیران در تضعیف و نابودی شرکت‌ها است. 

شاید دیگر خیلی عجیب نیست که ببینیم، شرکتی که در سال ۱۳۴۸ با مشارکت شرکت دیتون و بانک ملت (عمران سابق) قرار بود به یکی از غول‌های انفورماتیک منطقه تبدیل شود، چگونه در کمتر از ۵ دهه، تحت مدیریت بانک ملت و البته نوابغ صندوق ذخیره فرهنگیان، مراحل ورشکستگی را یکی پس از دیگری طی می‌کند.

ارزش شرکت ایران ارقام با نماد مرقام که در روز‌های حباب گونه بازار بورس در سال ۱۳۹۹ و به لطف ورود عده‌ای سفته‌باز و سودجو، به بیش از ۳۳۰۰ میلیارد تومان هم رسیده بود، امروز و پس از گذشت ۳ سال با ارزشی معادل ۵۰۰ میلیارد تومان (۱۵ درصد ارزش سال ۱۳۹۹) در بازار پایه زرد در حال معامله و با احتمال زیاد سرمایه بسیاری از سهام‌دارانش را از بین برده است.

- تحقق زیان ۱۶۴ میلیارد تومانی آنهم با تنها ۴۰ میلیارد تومان درآمد در دوره ۹ ماهه سال مالی ۱۴۰۲

- ثبت ۳۸۱ میلیارد تومان زیان انباشته با سرمایه‌ای ۵۰ میلیاردتومانی تا انتهای دوره ۹ماهه سال مالی ۱۴۰۲ 

- ۵۵۱ میلیارد تومان بدهی در مقابل تنها ۲۲۴ میلیارد تومان دارایی تا انتهای دوره ۹ماهه سال مالی ۱۴۰۲

- ۴۰ میلیارد تومان هزینه‌های فروش عمومی و اداری آن‌هم برای فروش و درآمد ۴۰ میلیاردتومانی

- فروش دارایی‌ها و املاک باارزش شرکت در یک سال گذشته 

- ۶ سال پیاپی تحقق زیان عملیاتی

...

تنها بخشی از هنرنمایی‌ها و دستاورد‌های غیرقابل‌باور مدیران این شرکت قدیمی در چند سال اخیر است. شاید بیان این مطلب موجب تکدر خاطر برخی سهام‌داران و سرمایه‌گذاران خرد شرکت گردد، با این‌وجود به نظر می‌رسد با توجه‌ به فروش کلیه دارایی‌ها و املاک با ارزش در سال گذشته و حجم بالای بدهی‌های این شرکت، در صورت اعلام ورشکستگی شرکت، هیچ وجهی برای تقسیم بین سهام‌داران باقی نماند.

تاراج دارایی‌های شرکت و دست‌خالی سهام‌داران خرد:

متأسفانه، با وجود انتشار صورت‌های مالی ۹ماهه منتهی به انتهای خردادماه سال ۱۴۰۲، عدم انتشار صورت‌های مالی ۶ماهه حسابرسی شده این شرکت در مهلت قانونی، برای بررسی اجمالی وضعیت مالی این شرکت ناگزیر به استناد به صورت‌های مالی حسابرسی شده سال مالی منتهی به شهریور سال ۱۴۰۱ شدیم (موضوع عدم افشای اطلاعات نیز به یکی از جذابیت‌های تلخ شرکت‌های بازار پایه فرابورس در سال‌های اخیر تبدیل شده است.)

شاید تنها دلیل سودآوری این شرکت در سال مالی ۱۴۰۱ آن‌هم پس از طی روند ۶ساله زیان‌دهی، فروش املاک و به‌نوعی تنها دارایی‌های باارزش شرکت است. اگرچه ممکن است شناسایی سود خالصی تنها ۲ میلیاردتومانی به‌واسطه شناسایی ۱۲۳ میلیارد تومان سود غیرعملیاتی ناشی از فروش املاک شرکت برای مدیران این شرکت مایه مباهات باشد؛ اما برای سهام‌داران خرد به منزله تیر خلاص بر دارایی‌های شرکت بوده است.

و، اما ماجرای فروش املاک...

پیش از آنکه به بررسی فروش املاک ایران ارقام و خریدار این املاک بپردازیم، بد نیست با شرکت سرمایه‌گذاری فرهنگیان آشنا شویم. شاید بسیاری از فعالین بازار سرمایه، شرکت سرمایه‌گذاری فرهنگیان (که به‌نوعی بازوی سرمایه‌گذاری مؤسسه صندوق ذخیره فرهنگیان به شمار می‌رود) را به واسطه سهامداری در نماد‌های نه چندان خوشنام بانک سرمایه، ایران ارقام، بیمه معلم، ماشین سازی اراک می‌شناسند.

احتمالا شما نیز با مشاهده فهرست این شرکت‌های عمدتا زیانده، می‌توانید قضاوتی نسبی را در خصوص عملکرد این هلدینگ در نحوه مدیریت شرکت‌های زیر مجموعه داشته باشید. با این وجود می‌توان روابط فی ما بین این هلدینگ و شرکت ایران ارقام را به بسیاری از سهامداران عمده نهادی دیگر نیز تعمیم داد. 

ماجرا از این قرار است که شرکت ورشکسته ایران ارقام بابت مخارج روزانه و یا ماهانه، تسویه حساب‌ها و بدهی‌های انباشته از شرکت سرمایه گذاری فرهنگیان به صورت گاه و بی گاه، مبالغ قرض الحسنه‌ای دریافت می‌کند و در عوض و به ازای آن، تمام دارایی‌ها و املاک خود را به این صندوق می‌فروشد. 

دو موضوع در این رخداد تکراری سال‌های اخیر قابل تامل است:

۱-    عملا کلیه دارایی‌های ثابت مشهود شرکت به تملک سهامدار عمده و نه سهامداران خرد در می‌آید.

۲-    با ادامه این روند شرکت فرهنگیان (سهامدار عمده در حدود ۳۲ درصدی) به بزرگترین طلبکار و اصلی‌ترین ذینفع پس از اعلام ورشکستگی شرکت ایران ارقام تبدیل می‌شود. 

اما بررسی چگونگی نحوه خرید املاک ایران ارقام توسط شرکت سرمایه گذاری فرهنگیان، شائبه‌هایی جدی را در خصوص نیت رفتار دو گانه و کمک‌های قرض الحسنه اعطایی از سوی این شرکت را به ذهن متبادر می‌سازد.

بیایید نگاهی به قیمت‌ها و چگونگی ساختمان‌های فروخته شده به صندوق فرهنگیان بیاندازیم تا چشم اندازی شفاف‌تر به ماجرا داشته باشیم.

طرح ۲ سوال خالی از لطف نیست:

۱-    در حالی که اصلی‌ترین دارایی‌های شرکت در معاملاتی با سهامدار عمده به فروش رسیده، چرا گزارشات کارشناس رسمی دادگستری در سامانه کدال منتشر نمی‌شود تا همه سهامداران در جریان چگونگی ارزشگذاری املاک قرار بگیرند؟

به نظر شما حیف نیست گزارش کارشناس رسمی منصفی که قیمت ۱ متر واحد اداری را در خیابان نجات الهی تنها ۲۶ میلیون تومان یا یک متر واحد اداری در خیابان مطهری را ۳۴ میلیون تومان ارزشگذاری کرده، خوانده نشود؟

شاید اگر این مزایده بین سهامداران خرد شرکت هم برگزار می‌شد، برخی از سهامداران قادر به پرداخت مبالغی بیش از ۳۹ میلیارد تومان پرداختی فرهنگیان بابت خرید ساختمان ۱۴۹۸ متری سنگال بودند.

به هر حال با توجه به اینکه املاک فروخته شده به نوعی اصلی‌ترین دارایی‌های شرکت نیز محسوب می‌شد و ذینفع این معاملات هم سهامدار ۳۲ درصدی شرکت است، انتشار گزارش کارشناس رسمی برای ۶۸ درصد سهامدار مابقی هم اقدامی مناسب به حساب می‌آمد.

۲-    علی رقم عده کثیری دلال املاک تیز دندان در تهران، چرا هیچ رقیب جدی برای خرید چنین املاکی با قیمت‌های پایین و منصفانه شرکت نمی‌کرده و یا برنده نمی‌شده؟

باور کنید مکانیزم مزایدات برگزار شده و فروش املاک شرکت ایران ارقام به فرهنگیان آنچنان بی حرف و حدیث و شفاف بوده که حتی صدای حسابرس هم در بند‌های حسابرسی شرکت درآمده است.

نکته جالب دیگر در خصوص املاک واگذار شده این است که پس از فروش ساختمان‌ها به شرکت فرهنگیان، شرکت ایران ارقام با پول قرض گرفته از خود فرهنگیان مجددا این ساختمان‌ها را اجاره کرده است.

به عبارتی ساختمانی را که شرکت ایران ارقام به تازگی به ارزش ۳۹ میلیارد تومان به سرمایه گذاری فرهنگیان فروخته، ۱۵ روز بعد با اجاره حدود ۳ میلیارد تومان سالیانه اجاره نموده است.

با احتساب قیمت مناسب املاک خریداری شده و یافتن یک مستاجر آشنا و مطیع نظیر ایران ارقام می‌توان گفت فروش این املاک یک بازی دو سر برد برای شرکت سرمایه گذاری فرهنگیان و یک بازی دو سر باخت برای شرکت ایران ارقام می‌باشد.

لازم به ذکر است از دارایی‌های با ارزش شرکت (به غیر از کارخانه پرند) تنها یک ساختمان اداری مرکزی شرکت باقیمانده، که با توجه به اصرار مدیران شرکت مبنی بر رعایت صرف و صلاح سهامداران! به فرهنگیان واگذار نشده که به احتمال بسیار زیاد و به دلیل افزایش چشمگیر بدهی‌های شرکت ایران ارقام به فرهنگیان، به زودی شاهد مزایده‌ای تکراری و خرید آن توسط فرهنگیان خواهیم بود.

پایان ناخوش ماجرا:

به احتمال زیاد، چرخه تکراری استقراض از فرهنگیان و واگذاری دارایی‌ها تا چند ماه آینده و تملیک سایر دارایی‌های شرکت توسط سهامدار ۳۲ درصدی ادامه خواهد داشت و از آنجا به بعد با توجه به مطالبات سنگین فرهنگیان از ایران ارقام و عدم وجود هیچ ملک و یا دارایی چشمگیری در این شرکت، شاید شاهد انتقال این شرکت به بازار پایه قرمز و اعلام ورشکستگی آن خواهیم بود.

لازم به ذکر است به تازگی شاهد خرید بلوک بدون مشتری مانده سهام تامین سرمایه سپهر متعلق به بانک سرمایه توسط فرهنگیان نیز بوده ایم، که این معامله نیز، در راستای تایید سیاست‌های جدید فرهنگیان در خصوص دارایی‌های شرکت‌های زیر مجموعه اش است.

به نظر شما علی رغم دستیابی سهامدار ۳۲ درصدی این شرکت به املاک، چه چیزی نصیب سهامداران ۶۸ درصدی این شرکت خواهد شد؟

شما بگویید راه حمایت از شرکت، حضور سهامدار عمده ۳۲ درصدی در افزایش سرمایه از محل نقدی و شاید با صلب حق تقدم بود یا تملیک تمام دارایی‌های با ارزش شرکت؟ 

آیا صلاح سهامداران خرد این شرکت فروش و خروج از سرمایه گذاری در سهام این شرکت قبل از نابودی کامل ایران ارقام است یا ادامه حمایت و خوشبینی به وضعیت آتی؟

بورس‌نیوز، رسانه تخصصی بازارسرمایه در راستای شفافیت هرچه بیشتر و روشن‌شدن مسیر سرمایه‌گذاری سهامداران،  آمادگی درج پاسخ نهادهای ذکر شده در مطلب را دارد.