"شرکت بورس انرژی "، کلاهی بزرگ که بر سر مردم گذاشتند؟

به گزارش بورس‌نیوز؛ متأسفانه در سال‌های اخیر شاهد ورود تعداد زیادی از شرکت‌های بی‌کیفیت به بازار سرمایه کشور بوده‌ایم. بی‌تردید کیفیت پایین سودآوری، نسبت‌های مالی و شفافیت افشای اطلاعات در بسیاری از شرکت‌های بازار پایه فرابورس و برخی از شرکت‌های فعال در بازار بورس، نه‌تن‌ها موجب خدشه‌دار شدن اعتبار بازار سرمایه گردیده؛ بلکه حباب‌های قیمتی شکل‌گرفته در نماد این شرکت‌ها، زمینه بی‌اعتمادی و زیان‌های سنگین بسیاری از فعالین بازار سرمایه را فراهم کرده است. 

علی‌رغم آنکه نمی‌توان از نقش پررنگ سرمایه‌گذاران و عدم آگاهی به علوم سرمایه‌گذاری آن‌ها غافل بود، نمی‌توان از ضعف‌های مفرط نظارتی در بازار سرمایه نیز چشم‌پوشی کرد.

در بازار یک‌طرفه‌ای که فاقد ابزار‌هایی نظیر فروش استقراضی و آپشن سهام است، نهاد‌های نظارتی از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. بااین‌وجود بازار سرمایه کشور ما چندان از این قاعده پیروی نمی‌کند و قیمت هر سهم تا هر جایی که بتواند بالا می‌رود بدون آنکه خبری از نظارت‌های سخت‌گیرانه باشد.

در یکی از جالب‌ترین موارد عرضه و ورود سهام شرکت‌ها به بازار سرمایه که اتفاقاً سوژه این هفته چهارشنبه‌های داغ نیز است، شاهد مشارکت هماهنگ نهاد‌های مالی، شرکت‌های تولیدی و نهاد‌های ناظر در قالب‌کردن سهام شرکتشان به مردم همیشه در صحنه بودیم.

کلاهی گشاد به نام شرکت بورس انرژی:

شاید بسیاری از شما فعالین بازار سرمایه، رشد عجیب قیمت سهام شرکت بورس انرژی و برخی دیگر، افت محسوس قیمت و زیان‌های هنگفت معاملات نماد این شرکت را به یاد دارید.

ماهیت درآمدی و سودآوری این شرکت به‌مانند سایر نهاد‌های کم زحمت بازار سرمایه (سازمان بورس، شرکت بورس و فرابورس)، بر مبنای دریافت کارمزد‌های ناشی از معاملات انجام شده در بازار بورس انرژی کشور است.

برای کسانی که چندان اطلاعی از چرایی و نحوه حضور این شرکت در بازار سرمایه ندارند، لازم به ذکر است که پس از تأسیس شرکت بورس انرژی به‌عنوان متولی انجام معاملات نقدی، سلف، آتی حامل‌های انرژی در کشور، عمده سهام این شرکت به نهاد‌های مالی، فعالین حوزه انرژی و سایر سهام‌داران واگذار گردید.

متناسب با این تقسیم بندی سهامداران، معاملات سهام این شرکت نیز در سه نماد انرژی ۱، انرژی ۲ و انرژی ۳ در بازار فرابورس ایران از سال ۱۳۹۳، در حدی بسیار اندک و ناچیز صورت پذیرفت. تا اینکه نماد "انرژی ۱ " در سال ۱۳۹۹ به طرز عجیب و جالب توجهی در بازار دوم بورس پذیرش شد. 

کشف قیمتی منحصربه‌فرد: همه قوانین مالی را به سخره گرفته‌ایم؟

درحالی‌که تا خردادماه سال ۱۳۹۹، شاهد انجام معاملات سهام شرکت بورس انرژی در سه نماد " انرژی ۱" (۶۰ درصد سهام متعلق به نهاد‌های مالی)، " انرژی ۲ " (۱۹ درصد سهام متعلق به فعالان بازار انرژی) و " انرژی ۳ " (۲۱ درصد سهام متعلق به سایر سهامداران) با ارزشی پایین بودیم، قیمت ۱۸.۰۰۰ تومانی هر سهم و ارزش بیش از ۱۱.۰۰۰ میلیارد تومانی این شرکت در زمان عرضه (تیرماه ۱۳۹۹) همه را شگفت زده کرد.

ارزش ۶۸۰ میلیارد تومانی شرکت بورس انرژی بر اساس معاملات بیش از ۶۰ درصد از سهامداران (نهاد‌های مالی) در بهمن ماه ۱۳۹۸

ارزش ۹۴۰۰ میلیارد تومانی شرکت بورس انرژی بر اساس معاملات ۲۱ درصدی سایر سهامداران در خرداد ماه ۱۳۹۹

شما قضاوت کنید چرا در زمان بازگشایی نماد تجمیعی انرژی ۱ در تیر ماه ۱۳۹۹، ارزش شرکت بورس انرژی می‌بایست بر مبنای معاملات تنها ۲۰ درصد از سهامداران و نه ۶۰ درصد از سهامداران محاسبه گردد؟ 

یعنی ارزش شرکتی کوچک و کم‌درآمد، با تنها ۳۳ میلیارد تومان سود در سال ۱۳۹۸، در تیر ماه ۱۳۹۹ می‌بایست با بیش از ۱۱.۰۰۰ میلیارد تومان در بازار بورس قابل معامله شود؟

۱۱.۰۰۰ میلیارد تومان ارزش بابت شرکتی با ۳۳ میلیارد تومان سود ناچیز؟ به نفع نهاد‌های مالی و سایر خودی‌ها و به ضرر سهامداران از همه جا بی خبر؟

چرا ارزش ۶۸۰ میلیارد تومانی معاملات ۶۰ درصد از سهامداران مبنای قیمت عرضه این شرکت در بورس قرار نگرفت؟ آیا با حجم معاملاتی پایین و روزانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار سهمی می‌توان ارزش شرکتی کوچک را به ۱۱.۰۰۰ میلیارد تومان رساند؟

البته فکر نکنید حباب سهام نهاد‌های مالی نظیر بورس انرژی به همین‌جا ختم می‌شود. شاید باورتان نشود؛ ولی ارزش بازار شرکت وزین بورس انرژی، در مردادماه سال ۱۳۹۹ و درست ۱ ماه پس از پذیرش این شرکت در بازار بورس به بیش از ۲۸.۰۰۰ میلیارد تومان هم رسید.

اهدا کردن !! سهام شرکت بورس انرژی با ۱۴ میلیارد تومان سود عملیاتی به ارزش بیش از ۲۸.۰۰۰ میلیارد تومان به مردم همیشه در صحنه؟

ما در این بازار ناظر هم داریم؟ یا اگر داریم به اضافه ارزش قیمتی و معاملات سهام نهاد‌های مالی نظیر بورس انرژی، بورس و فرابورس، حساسیتی دارند؟

اگر ما به‌جای نهاد‌های مالی بودیم بابت چنین عرضه و ارزشی، حتماً احساس غرور می‌کردیم.

اما ارزش منصفانه این شرکت چقدر است؟

بیایید آن‌قدر بدبین نباشیم. شاید کارگزاری‌ها، بانک‌ها و... در این شرکت و کارکنان نابغه آن چیزی دیده‌اند که ما نمی‌بینیم. چرا شرکتی با تنها ۱۴ میلیارد تومان سود عملیاتی، ۲۸.۰۰۰ میلیارد تومان ارزش گذاری می‌شود؟ البته ما نمی‌خواهیم بگوییم که آیا قیمت‌های کنونی و یا گذشته این شرکت منصفانه است یا خیر. ما فقط شرایط شرکت بورس انرژی را بررسی می‌کنیم و شما قضاوت کنید که آیا ارزش‌های کنونی و گذشته شرکت منصفانه است و یا کلاهیست بزرگ بر سر بسیاری از سهامداران پیشین و کنونی شرکت؟

تعداد پرسنل:

شاید باورتان نشود؛ ولی تعداد کل پرسنل شرکت ۲۸.۰۰۰ میلیارد تومانی (۶۷۰۰ میلیارد تومانی کنونی) ما، با افزایشی ۱۱ نفره در مقایسه با سال قبل، تنها ۶۹ نفر است.

 
سود عملیاتی و سود خالص:

باورش دشوار است؛ ولی کل سود عملیاتی ۶ماهه سال مالی ۱۴۰۲ شرکت ۶.۶۰۰ میلیارد تومانی این روز‌های بازار سرمایه، تنها ۵ میلیارد تومان است.

به عبارتی احتمالاً سود عملیاتی ۶ماهه یک مغازه در بازار آهن شادآباد با ۲ یا ۳ کارگر از کل سود عملیاتی شرکت بورس انرژی ایران با ۶۹ نفر پرسنل که بخش عمده‌ای از معاملات انرژی کشور را در خود جای داده، بیشتر بوده است.

فقط ۵ میلیارد تومان سود عملیاتی:

اگر شما نیز نگاهی به هزینه‌های شرکت در ۶ماهه نخست سال ۱۴۰۲ بیاندازید، متوجه چرایی سود پایین و ناچیز شرکت خواهید شد.

از مجموع ۳۴ میلیارد تومان درآمد‌های شرکت بورس انرژی در ۶ ماهه نخست سال مالی ۱۴۰۲، بیش از ۲۴ میلیارد تومان سهم حقوق و مزایای کارمندان این شرکت است.

به عبارتی ۲۴ میلیارد تومان به ازای ۷۰ نفر پرسنل در شش ماهه نخست (سرانه هزینه ماهانه هر نفر ۵۷ میلیون تومان)، چیزی از درآمد‌های شرکت باقی نمی‌گذارد که در انتظار سودی چشمگیر باشیم.

و، اما اصلی‌ترین منبع سود شرکت:

تقریباً ۸۰ درصد از سود خالص شناسایی شده سالانه شرکت بورس انرژی نه مربوط به خدمات گسترده و نبوغ مدیران و تکنولوژی‌های خاص بلکه مربوط به سود اوراق و سپرده‌های بانکی است.

به عبارتی این شرکت با درآمد‌های ناچیز عملیاتی خود، جیب کارمندان (به‌ویژه مدیران) را پر می‌کند و سرمایه ۲۷۰ میلیارد تومانی شرکت را در اوراق و یا بانک‌ها سپرده می‌کند تا سودی هر چند ناچیز را روانه سامانه کدال کند.

شغلی سخت‌تر از شغل مدیران شرکت بورس انرژی سراغ دارید؟

حاصل تلاش‌های سالانه پرسنل و مدیران شرکت و کارمزد‌های دریافتی ناشی از معاملات، تنها کفاف حقوق و دستمزد‌ها را می‌دهد. بابت ۲۷۰ میلیارد تومان سرمایه سپرده شده در بانک ها، اوراق و صندوق‌های درآمد ثابت هم سالی ۵۰ تا ۶۰ میلیارد تومان سود شناسایی می‌کنند. با این حال ارزش این شرکت بیش از ۶.۶۰۰ میلیارد تومان است؟

خلق ارزشی بالاتر از این دیده بودید؟ شغلی سخت‌تر از شغل مدیران شرکت بورس انرژی سراغ دارید؟

نه سودی داریم و نه دارایی؟ دقیقاً چه چیزی را ۲۸.۰۰۰ میلیارد تومان به مردم فروخته ایم؟

خوشبختانه خبری هم از دارایی‌های بی‌شمار و باارزش نیست. کل دارایی‌های شرکت بورس انرژی ۱.۰۶۰ متر ساختمان در خیابان مطهری می‌باشد که اگر متری ۱۵۰ میلیون تومان هم که حساب کنید بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان ارزش نخواهد شد.

حالا شما قضاوت کنید شرکتی که سود اصلی در حدود ۵۰ میلیارد تومانی آن سود ناشی از اوراق با درآمد ثابت می‌باشد و کل دارایی‌های مشهودش به بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان نمی‌رسد، ارزشش بیشتر از ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد تومان است؟

دوستانی که هر سهم این شرکت را در قیمت‌های بیش از ۴۷.۰۰۰ تومان و با ارزش شرکتی بالغ بر ۲۸.۰۰۰ میلیارد تومان خریداری کرده بودند، حالشان خوب است؟ به نظر خودشان افت بیش از ۸۰ درصدی ارزش شرکت جبران می‌شود؟ چگونه شرکتی با ارزشی در حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد تومان را با ارزشی بیش از ۲۸.۰۰۰ میلیارد تومان خریداری کردید؟

نهاد‌های مالی، بانک‌ها، کارگزاری‌هایی که سهامشان را در چنین قیمت‌هایی به مردم همیشه در صحنه فروختند احساس غرور می‌کنند یا همدردی؟

سخن آخر:

متأسفانه، این روند غلط به یکی از معضلات اصلی بازار سرمایه نیز تبدیل شده است. سهام شرکت‌های کوچک را به‌راحتی باد می‌کنند، آن را می‌فروشند و یا آن را با ارزشی کذایی در دارایی‌هایشان محاسبه می‌کنند.

به‌خاطر دارید بانک آینده در سال گذشته شرکت بورس انرژی را بیش از ۱۱.۵۰۰ میلیارد تومان ارزش گذاری کرده بود؟ این سازو کاریست که اکثر بانک‌ها از آن پیروی می‌کنند.

بورس‌نیوز، رسانه تخصصی بازارسرمایه در راستای شفافیت هرچه بیشتر و روشن‌شدن مسیر سرمایه‌گذاری سهامداران، آمادگی درج پاسخ افراد و نهاد‌های ذکر شده در مطلب را دارد.