سرمایه گذاری در سهام یا صندوق سهامی؟
به گزارش بورس نیوز، حدود دو ماه است که بازار سهام روند رو به رشدی را شروع کرده و شاخص کل آن از حدود ۲ میلیون واحد به نیمه کانال ۲.۸ میلیون واحد رسیده است. این آمار به معنای رشد بیش از ۴۰ درصدی شاخص کل بورس در این مدت است. با توجه به وضعیت خوب این روز‌های بورس و نگرانی‌هایی که از سرمایه‌گذاری در آن وجود دارد، این سوالات در ذهن بسیاری از افراد نقش بسته است: در بورس سرمایه‌گذاری کنیم یا خیر؟ و اگر شرایط برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام خوب است، چه گزینه‌ای را انتخاب کنیم؟
سرمایه‌گذاری در بورس چقدر سود دارد؟
در مورد سرمایه‌گذاری در بورس باید به چند نکته مهم توجه کرد. این بازار در بلندمدت بالاترین بازدهی را در میان دارایی‌های رسمی کشور داشته است. با وجود این رشد خوب، سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار سهام برای همه مناسب نیست. ذات بازار سهام نوسان داشتن است و به همین دلیل اگر در موقع نامناسب یا قیمت نامناسبی سهامی را بخرید، ممکن است نه‌تن‌ها سود نکنید، بلکه در یک بازه زمانی با افت ارزش دارایی هم روبرو شوید. از سوی دیگر، این بازار به علت نوساناتش مناسب افراد ریسک‌گریز نیست و برای کسانی که ریسک‌پذیرند مناسب است.
در غیر این صورت، ممکن است دارایی خود را زمانی و با قیمتی بفروشید که نسبت به آینده آن رشد خوبی نکرده است یا حتی متضرر شوید. نکته سوم، این است که بازار سهام از شرکت‌ها و صنایع مختلفی تشکیل شده است که هر یک مشغول فعالیت تولیدی خاصی هستند و محصولات مشخصی تولید می‌کنند. اگر وقت کافی برای شناخت و تحلیل این شرکت‌ها و سنجش زمان درست ورود به هر کدام نداشته باشید، ممکن است سود خوبی عاید شما نشود. در واقع، افراد با وجود بازدهی خوب بازار سهام به سه دلیل وقت نداشتن، عدم دانش کافی و میزان پذیرش ریسک ممکن است بازدهی خوبی کسب نکنند. به همین منظور و برای رفع این مشکلات، صندوق‌های سهامی ابداع شده‌اند.
صندوق سهامی چیست؟
صندوق سهامی یک ابزار مالی است که پس از دریافت مجوز‌های رسمی و کسب صلاحیت‌های لازم، اقدام به جمع‌آوری سرمایه می‌کند و مبالغ جمع‌آوری شده را عمدتا به خرید سهام اختصاص می‌دهد. بخشی از دارایی صندوق نیز صرف سرمایه‌گذاری در موارد دیگری غیر از سهام می‌شود. صندوق سهامی فرد متخصصی را به عنوان مدیر صندوق انتخاب می‌کند. این فرد متخصص سرمایه موجود را صرف خرید سهامی که پتانسیل صعود دارند، می‌کند و هر زمانی که متوجه شود این سهام پتانسیل صعود خود را از دست داده‌اند، آنها را با سهام یا برخی دارایی‌های دیگر جایگزین می‌کند.
خرید سهام برای چه کسانی بهتر است؟
خرید سهام بیشتر برای کسانی خوب است که دانش خوبی از بازار دارند و وقت برای تحلیل اختصاص می‌دهند. اما علاوه بر این، خرید سهام برای برخی دیگر از افراد نیز بهتر از خرید صندوق سهامی است. کسانی که می‌خواهند سود تقسیم شده به دست بیاورند یا روی سهم خاصی مهارت دارند، کسانی که به دنبال گرفتن کرسی و جایگاه در شرکتی با خرید گسترده سهام هستند و افرادی که ریسک‌پذیرترند، بهتر است مستقیما اقدام به خرید سهام کنند.
سرمایه‌گذاری در صندوق سهامی برای چه کسانی بهتر است؟
صندوق‌های سهامی به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. به طور کلی، سرمایه‌گذاری در صندوق سهامی بورسی برای افرادی که با محدودیت زمان یا اطلاعات در مورد بازار سهام روبرو هستند و به طور کلی ریسک‌گریزترند، مناسب است. البته دسته‌ای از صندوق‌های سهامی به نام صندوق اهرمی وجود دارند که برای افراد بسیار ریسک‌پذیر مناسب است. علاوه بر این، اغلب انواع صندوق‌ها دست به متنوع‌سازی دارایی و تشکیل یک سبد از دارایی‌های مختلف و سهام شرکت‌های متنوع می‌زنند که ریسک سرمایه‌گذاری را نسبت به حالت خرید مستقیم پایین می‌آورند. دلایل دیگری نیز برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سهامی وجود دارد که نسبت به خرید مستقیم سهام مزیت به حساب می‌آید.
خیلی از مواقع شما نمی‌دانید هنگام ورود به یک سهم یا خروج از آن چه زمانی است و به همین دلیل ممکن است حتی متضرر شوید. این در حالی است که صندوق‌های قابل معامله در بورس به شما قیمت بازار و ارزش خالص دارایی هر واحد صندوق را نشان می‌دهند. این موضوع می‌تواند وضعیت کلی حباب گرفتن صندوق و منطقی بودن قیمت معاملاتی آن را نشان دهد و به شما در تصمیم‌گیری برای خرید و فروش کمک کند. صندوق‌های سهامی علاوه بر صندوق سهامی عادی، صندوق‌های بخشی، شاخصی و اهرمی را نیز در برمی‌گیرند که هر یک مزایای خاص خود را دارند.
مزیت خرید صندوق بخشی نسبت به خرید مستقیم سهام
به عنوان مثال، گاهی اوقات پیش می‌آید که کل بورس رشد نمی‌کند، اما به دلایلی یک صنعت یا بخش خاص رشد می‌کند. در این شرایط معمولا شرکت‌های فعال در آن حوزه با صف خرید روبرو می‌شوند و ورود به آنها دشوار است. این در حالی است که با خرید صندوق‌های بخشی آن حوزه راحت‌تر می‌توان از این اتفاق سود برد.
صندوق‌های بخشی در ایران در حال گسترش هستند و فعلا ۲۵ صندوق بخشی در حوزه‌های خودرو، دارویی، پتروشیمی، سیمان، بیمه و فلزات فعالیت می‌کنند. صندوق‌های بخشی البته ریسک بیشتری نسبت به صندوق‌های سهامی عادی دارند چرا که روی یک بخش یا صنعت خاص متمرکز هستند و اگر شرایط به گونه‌ای متفاوت پیش برود، احتمال زیان آنها بیش از صندوق‌های سهامی عادی است. در واقع، متنوع‌سازی در این نوع صندوق‌ها به دلیل ماهیتشان کم است.
چرا صندوق شاخصی بخریم؟
یک مزیت دیگر صندوق‌های سهامی و تنوع بالای آنها این است که برخی از آنها به ما این امکان را می‌دهند که مطابق با یک شاخص رشد کنیم. بسیاری از افراد تمایل دارند به اندازه شاخص کل یا شاخص هم‌وزن بازدهی کسب کنند. اگر کسی بخواهد مستقیما سبدی تشکیل دهد که این شاخص‌ها را تعقیب کند و به اندازه آنها بازدهی کسب کند، باید وقت، هزینه و سرمایه زیادی داشته باشد. این در حالی است که صندوق‌های شاخصی این کار را به راحتی برای افراد آسان می‌کنند و سرمایه‌گذاران حتی با ۵۰۰ هزار تومان نیز می‌توانند از چنین سبدی برخوردار شوند. این صندوق‌ها در ایران تعداد زیادی ندارند و تنها محدود به ۵ صندوق هستند. هدف این صندوق‌ها کسب بازدهی مشابه شاخص کل، شاخص هم‌وزن و ۳۰ شرکت بزرگ بورسی است.
استفاده از اهرم مالی با خرید صندوق سهامی
یکی از امکاناتی که از طریق خرید صندوق سهامی ممکن است و با خرید مستقیم سهام نمی‌توان به دست آورد، امکان استفاده از اهرم مالی و کسب سود مضاعف در شرایط صعود بازار است. البته صندوق سهامی اهرمی برخلاف صندوق‌های سهامی عادی ریسک زیادی دارد و افراد باید در مواقعی که از صعود بازار مطمئن هستند، اقدام به خرید آنها کنند وگرنه امکان زیان هم مضاعف می‌شود.
