«صندوق پروژه» و اتفاقی مهم در تامین مالی/ ابزارهای جدید و چتری بر تمام استثناها

به گزارش خبرنگار بورس نیوز، امیر تقی خان تجریشی، مدیرعامل گروه سرمایه گذاری توسعه ملی درخصوص پروژه‌ها و تامین مالی آن‌ها اظهار کرد: بحث پروژه‌ها و تامین مالی آن از ابتدا بحث داغی در بازار سرمایه بود که به عنوان روشی به کمک صنعتگران و تولیدکننده‌ها بیاید و در کنار بازار پول در تشکیل سرمایه کمک کند. ما ابزار‌های متنوعی داشتیم که یکی از این ابزار‌ها صکوک استثنا بود که نخستین بار برای شرکت صنعتی و معدنی که در آن زمان از زیرمجموعه‌های گروه توسعه ملی بود تامین مالی انجام شد.

وی افزود: برای پروژه، صکوک منتشر می‌شد و در سررسید باید پرداخت می‌شد که بر این اساس، نرخ سود محاسبه شد. این بانی باید امینی می‌داشت و مطمئن می‌شد که منابعی که جمع می‌شود برای پروژه مصرف می‌شود، اما آنقدر گروه توسعه ملی وارد پیچیدگی‌هایی شد که بعد از آن اقبالی برای صکوک استثنا نداریم.

مدیرعامل گروه سرمایه گذاری توسعه ملی ادامه داد: یکی دیگر از روش‌هایی که در آن دوران مورد اقبال قرار گرفت صندوق پروژه بود. صکوک استثنا را در طبقه بدهی گذاشته بودند و صندوق پروژه را برای بخش‌های مالکانه. اولین بار برای شرکت مپنا بود که نیروگاه گازی پرند را عملا به سیکل ترکیبی تبدیل می‌کرد. صکوک پروژه هم اجرا شد، اما مشابه صکوک استثنا بود که این هم به دلایل پیچیدگی‌های زیاد ساختاری و اینکه، چون پول سهامداران خرد وارد صندوق می‌شد بخش‌های نظارتی پررنگ می‌شد و ما در ادامه دیدیم که خیلی این اتفاق تکرار نشد.

تجریشی بیان کرد: اخیرا پذیره نویسی شرکت پروژه سهامی عام تجلی را داشتیم که انجام شد و عملا برای تامین مالی پروژه‌هایی که در شرکت‌های معدنی بزرگ ما در این بخش بوند اجرا شد که مالکانه بود.

وی توضیح داد: اگر به این ابزار‌های جدید نگاه کنیم می‌بینیم که از هر کدام، ما تامین مالی زیادی نداشتیم. البته درباره شرکت‌های پروژه سهامی عام امیدواریم بتوانیم که موارد بیشتری داشته باشیم. تقریبا می‌توانیم شاهد این باشیم که هرسال وقتی جلوتر می‌رویم با ایجاد ابزار‌های جدید به میزان وسع بدنه کارشناسی و نظارتی مجموعه‌های بازار سرمایه مشکلات را رفع شود. مثلا صندوق پروژه یکسری از مسائل صکوک استثنا را حل کرد که یک قدم رو به جلو است.

تجریشی خاطرنشان کرد: سرمایه گذاران خرد این فرصت را داشتند که از کپیتال عینی که یک پروژه به یک پلن و شرکت تبدیل می‌شود بهره‌مند شوند که این یک اتفاق مثبت است.

وی افزود: مشکل دیگر که حل می‌کرد این بود که در صندوق پروژه استراکچر نسبتا سنگینی داشتیم برای اطمینان از اینکه پیمانکار چطور انتخاب می‌شود، منابع نقدی چطور تضمین می‌شوند، خواب سرمایه و .... ؛ و ما مدل مدرن تری از تامین مالی را به نسبت قبل شاهد هستیم.

مدیرعامل گروه سرمایه گذاری توسعه ملی توضیح داد: در صندوق پروژه قرار است در انتها وقتی پروژه به شرکت تبدیل می‌شود اتوماتیک‌‌وار IPO شود که دوباره همان پیچیدگی را داشت، اما اینجا شرکت از ابتدا پذیرش شده که این‌ها خبر‌های خوبی است.

وی بیان کرد: موضوع دیگر، بحث‌هایی است که انتشار اوراق بدهی دارد و همه این‌ها به این دلیل است که ما کسری بودجه داریم و میخواهیم آن را پوشش دهیم. در مقابل بحث‌های تامین مالی فروش سهام است که دولت می‌تواند داشته باشد و خود این مساله هم همه را نگران می‌کند که اگر دولت بخواهد از این طریق تامین مالی کند فشار سنگینی به بازار تکنیکی ما وارد می‌شود.

تجریشی عنوان کرد: پیشنهاد می‌شود که ما به جای اینکه مستقیم و نقد صرک را در بازار بفروشیم که اتفاقا سهامداران جدید را به سمت سفته بازی و نگاه کردن با تابلوی بازار می‌برد به سمت سهامدار بلندمدت می‌برد. به این ترتیب که برفرض مثال گروه توسعه ملی یا هر شرکتی که سهامدار دولتی دارد ما بیاییم صرک را به جای اینکه نقد در بازار بفروشیم یا به یک‌ای تی اف بدهیم به صورت قسطی و بلندمدت به مردم بفروشیم و اتفاقا دیسکانت هم ندهیم. این تامین مالی به جای اینکه دفعتا باشد در طول زمان قرار می‌گیرد و دومین حالت می‌تواند مثل عرضه‌های اولیه در پورتفوی بورسی باشد و کارگزاری‌های مربوطه این کار را انجام می‌دهند؛ و برای اینکه جذابیت داشته باشد هر کد بورسی بتواند یکی از کلاس‌ها را انتخاب کند. مثلا یک کلاس برای افراد کم درآمد به صورت قسطی بلندمدت و نرخ بهره پایین، برای کلاس بالاتر طول مدت کمتر و نرخ بهره کمی بالاتر و کلاس دیگر برای افراد ثروتمندتر که همین اتفاق می‌افتد.

خوبی این ماجرا این است که وثیقه خوبی دارد، چون خود سهام است و مردم هم سهامدار بلندمدت می‌شوند. یعنی قرار نیست که کسی که سهمی را دوساله، پنجساله خریده هر روز به تابلوی تی اس‌ای تی ام سی نگاه کند.