بررسی تأثیر نتیجه انتخابات آمریکا بر بازار سرمایه

روزبه شریعتی، کارشناس بازار سرمایه درخصوص اثر قدرت گرفتن ترامپ بر اقتصاد و بازار سرمایه در گفتگو با بورس‌نیوز بیان داشت: روی کار آمدن ترامپ از نگاه فعالان اقتصادی که در ایران مشغول به کار هستند، انتظارات تورمی را بالا خواهد برد. با توجه به پیشینه ترامپ، جامعه انتظار تنش، فشار‌های اقتصادی و برخورد‌های قاطعانه بیشتری را از سوی وی دارد و همین دلیل منجر به افزایش انتظارات تورمی خواهد شد؛ به‌طور مثال اگر برابری قیمت دلار به ریال محدوده ۶۵ هزار تومان باشد، مطمئنا با روی کار آمدن ترامپ این رقم می‌تواند یک شکاف قیمتی مثبت ۱۰ درصدی را تجربه و افزایش پیدا کند. از سوی دیگر اگر ترامپ انتخاب نشده و تیم دموکرات‌ها رأی بیاورند، شرایط فعلی می‌تواند ادامه یابد.

شریعتی عنوان کرد: بعضی از موارد اقتصادی که به صورت عینی نمود پیدا می‌کنند را نیز باید در نظر داشت؛ برای مثال درحال حاضر نزدیک به دو میلیون بشکه نفت و میعانات را می‌فروشیم که مشتری اصلی آن چین است. اگر این رویه در زمان سرکار آمدن ترامپ نیز ادامه دار باشد، بنظر نمی‌رسد که شرایط به سوی تورم افسار گسیخته، فشار اقتصادی سنگین و همچین رشد قیمت ارز پیش برود.

کارشناس بازار سرمایه گفت: بایستی در نظر گرفت که طی حدود دو سال گذشته نیز که از نگاه اهالی بازار سرمایه با چراغ سبز بایدن در راستای فشار وارد نکردن ناترازی انرژی در دنیا بر آمریکا مواجه شدیم و ایران توانست نفت و میعانات بیشتری را به فروش برساند، باز هم تراز تجاری به رقم منفی ۱۵ میلیارد دلار رسیده است. در عین حالی که تقریبا روزی ۲ میلیون بشکه نفت را (ولو به دلیل تحریم‌ها و مشکلات جهانی کشور با تخیف حداقل ۱۵ درصدی) به چین می‌فروشیم و چین نیز طبیعتا از این موضوع استقبال می‌کند، کسری تجاری شدیدی را شاهدیم و تورم علی رغم سیاست‌های انتقباضی شدید که منجر به شکل گیری رکود در بخش تولید شده، نتوانسته خود را به محدوده‌های میانگین حدودا ۲۵ ساله که حدود ۲۵ درصد است برساند و همچنان بیش از ۳۵ درصد باقی مانده است.

اثرات قدرت گرفتن ترامپ از نگاه اقتصاددانان نفت و گاز

وی افزود: کنترل این شرایط کار سخت تیم دولت چهاردهم است که در روز گذشته تنفیذ شد و روی کار آمد. با قدرت گرفتن ترامپ اگر معادلات اقتصادی به نفع آمریکا باشد که فروش نفت ایران به حدود ۵۰۰ هزار بشکه نفت برگردد، این مسیر پیش گرفته خواهد شد. اما از نگاه بسیاری از اقتصاددانان نفت و گاز، حتی اگر ترامپ قدرت بگیرد وضعیت ما به وضعیت یک سال آخر قدرت ترامپ در سال ۹۹ نخواهد رسید. در آن دوره این امکان وجود داشت که به ایران فشار وارد شود و بازار نفت در دنیا به گونه‌ای نبود که نیاز به حدود ۱ میلیون بشکه نفت ایران در بازار جهانی باشد و طبیعتا به شرکت‌ها و کشور‌های بزرگ مانند چین این اجازه داده نشد که از ایران نفت خریداری کنند و فروش به محدوده‌های ۴۰۰ هزار بشکه نیز کاهش پیدا کرده و نقشه ارزی ایران به شدت تحلیل رفته بود.

شریعتی ادامه داد: در حال حاضر چنین اتفاقی در دیدگاه‌های اقتصاددانان پیش بینی نمی‌شود، به این دلیل که عربستان در چند سال گذشته در زمین آمریکا بازی نکرده است و همچنین وضعیت جنگ اوکراین و روسیه و در خاورمیانه جنگ فلسطین و اسرائیل از مواردی شناخته می‌شوند که بر قیمت انرژی در سطح جهان اثرگذار بوده‌اند. شاخص تورم مصرف کننده در آمریکا به شدت بر قیمت انرژی حساس است و طبیعتا حتی اگر ترامپ سرکار بیاید، در صورتی که این جنگ‌ها پایان نیافته باشند، کماکان فشار بر قیمت انرژی در سطح دنیا برقرار خواهد بود و احتمالا ترامپ دست به جدی‌تر ساختن این بحران نخواهد زد، به این معنا که بدون حل شدن این جنگ‌ها فروش نفت ایران را شدیدا کاهش دهد.

انتخاب ترامپ به‌صورت روانی بر انتظارات سرمایه گذاران اثر خواهد گذاشت

کارشناس بازار سرمایه در ادامه اشاره کرد: این موارد از منظر اقتصاد نفت و گاز بود، اما انتخاب ترامپ به‌صورت روانی بر انتظارات مردم ایران و سرمایه گذاران اثر خواهد گذاشت و این برآورد را ایجاد خواهد کرد که انتخاب وی می‌تواند به کاهش ارزش پول ملی منجر شود. همراهی نظام در راستای ورود به مذاکرات تجاری بر دوش دولت چهاردهم است.

وی تصریح کرد: تمام معاملات کشور در زمینه هواپیماسازی، نفت و گاز و واردات خدمات مهندسی، با شرکت‌های اروپایی، چینی و کشور‌های حاشیه خلیج فارس بود و منافع اقتصادی برای شرکت‌های آمریکایی نداشت. از یک سو رقم قابل توجهی از سرمایه‌های دپو شده ایران که در زمان اوباما شکل گرفته، آزاد شده بود. ترامپ اعتقاد داشت این توافق فاجعه است و از آن خارج شد، اما بسیاری از اقتصاددان معتقدند که ترامپ یک "بیزینس من" بزرگ است و اگر احساس کند یک معامله تجاری حتی در کوتاه مدت به نفع اقتصاد آمریکا است، در آن مسیر پیش خواهد رفت. ترامپ نشان داده که یک مقدار عوام گرایانه پیش می‌رود و برخلاف دموکرات‌ها که محافظه کارانه‌تر عمل می‌کنند، آنچه مردم عادی به سرعت لمس می‌کنند را جلو می‌برد.

شریعتی بیان کرد: می‌توان گفت که درصورت قدرت گرفتن ترامپ مسیر سختی را پیش رو خواهیم داشت و آقای پزشکیان با چالش‌های بسیاری مواجه خواهد شد. امید است این اتفاق نیفتد و کما فی سابق تیم دموکرات‌ها و کامالا هریس بتوانند برنده انتخابات آمریکا باشند.

زمانی که اقتصاد یک کشور درهم تنیده شود، جهان از آن کشور استقبال خواهد کرد

کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: زمانی که اقتصاد یک کشور با اقتصاد جهان در هم تنیده شود، نمی‌توان به راحتی آن کشور را حذف کرد. در حال حاضر حتی روسیه که درگیر جنگ شده نیز در زمینه انرژی تا حدودی محتاج است، تا زمانی که انرژی‌های تجدید پذیر یا جایگزین توسط اروپا راه اندازی شود. در محصولات دیگر مانند غلات نیز این مسئله وجود دارد.

وی افزود: این بحث در جهان تعریف شده است؛ اگر کشوری ماننده کره شمالی ساخته شود طبیعتا آن کشور به راحتی از معادلات اقتصادی جهان حذف خواهد شد و درآمد سرانه خالص هرنفر به شدت افت خواهد و عملا شرایطی ایجاد خواهد شد که مردم تضعیف شوند. اما زمانی که اقتصاد یک کشور درهم تنیده شود، جهان از آن کشور استقبال خواهد کرد.

شریعتی ادامه داد: برای مثال عربستان به‌خصوص در دوره هشت ساله‌ای که ایران آقای احمدی نژاد را روی کار داشت و بیش از ۸۰۰ میلیارد دلار درآمد نفتی به جای سرمایه گذاری شدن در راه اندازی زیرساخت‌ها خرج واردات سنگین و نگه داشتن قیمت دلار شد، قدرت گرفت. رضایت مردم در آن زمان به دلیل دریافت ۴۵ هزار تومان یارانه با دلار حدود ۳ هزار تومانی بود و نتیجه پول پاشی‌ها این شد که کشور از لحاظ زیرساخت نتواند قوی شود و درنهایت پس از گذشت حدود ۱۵ سال از آن دوران، شاهد تعطیلی کشور به دلیل نبود برق هستیم و به همین راحتی اقتصاد یک کشور تعطیل می‌شود.

کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: حدود سه سال است که در تابستان، برق صنایع و در زمستان، گاز صنایع قطع می‌شود تا مردم برق و گاز داشته باشند و حالا هم دست به واردات بنزین زده‌ایم. به نظر می‌رسد حکومت باید درخصوص این مسائل یک تصمیم اساسی را جایگزین تصمیمات تکراری همچون گران کردن یک پارچه بنزین کند. طبیعتی است که این تصمیمات مردم را معترض می‌سازد چراکه مردم عدالت را در واریز یارانه به‌صورت یکپارچه نمی‌بینند.

وی بیان کرد: در نهایت اگر درهم تنیدگی اقتصاد برای ایران شکل بگیرد، ما نیز می‌توانیم سر پا بمانیم. امروز چین و روسیه با عربستان معاملات تجاری و قرارداد‌های سنگین دارند. کشور ایران خودش را به چین بخشیده است و از سوی دیگر در آمریکا ترامپ بیان می‌کند که تصمیم برای ورود به معامله با عربستان دارد تا کشور عربستان به سمت شرق سوق پیدا نکند؛ دلیل دعوا بر سر عربستان این است که زمانی که چنین سرمایه‌هایی را در کشور پخش می‌کردیم تا بتوانیم پوپولیستی رفتار کنیم، عربستان این سرمایه را خرج خرید زیرساخت، راه اندازی پتروشیمی و کارخانه و خریداری اوراق و شرکت‌های سنگین از اروپا، آمریکا و کانادا کرده است تا بتواند در عین دوستی تجاری با کشور‌ها اهرم فشار اقتصادی داشته باشد.

تأثیر درهم تنیدگی اقتصاد بر بازار سرمایه

شریعتی گفت: در نهایت معضلات ذکر شده از جمله قطعی برق و گاز، تعطیلی و فشار به نرخ فروش کارخانه‌ها و نرخ خوراک و سوختی که چندسال است گران‌تر از نرخ تولیدکننده‌های گاز از شرکت‌ها دریافت می‌کنیم، نتیجه سیاست‌های اشتباهی است که در ۲۰ سال گذشته پیش رفته و امید است تغییر کند؛ چراکه در نتیجه این تغییرات بازار سرمایه نیز p/e گرفته و با استقبال مواجه خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: اهالی بازار سرمایه جزء معدود صنف‌های بازاری هستند که منافع شخصی آن‌ها با منافع اقتصادی کشور هم جهت بوده و اعتراضات در بازار سرمایه در راستای منافع صندوق بازنشسنگی نفت، اقتصاد و ارزآوری کشور است.