پاسخ به نامه پرداخت الکترونیک سامان کیش
بورس نیوز:
۱- از دید نوسانات قیمت سهم
در روز‌های رونق بازار و قبل‌تر از آن در روز‌های افت و ریزش بازار شاهد یک رفتار عجیب در قیمت سهام شرکت پرداخت الکترونیک سامان کیش یا همان نماد سپ بودیم که به وضوح کار بازارگردان و بازیگر سهم است. اتفاقی غیر منطقی که باعث شده است تا سرمایه گذاران همگی از سمت این نماد متواری شوند، همچنین حباب مثبت در قیمت نماد نیز تخلیه نشده و به سمت قیمت‌های مناسب برای سرمایه گذاری حرکت نمی‌کند. در واقع نوسان قیمت سهم همانند ضربان قلب یک فرد پس از مرگ شده است. از انجا که اجازه اصلاح قیمتی در روز‌های منفی بازار به سهم داده نشد تا به قیمت‌های جذاب برای سرمایه گذاری برسد، در روز‌های مثبت و اوج بازار هم شاهد درجا زدن پیوسته و عجیب نماد بودیم. در تصویر زیر نمودار تغییرات قیمت سهم را مشاهده میکنید:
۲- درآمدهای شرکت کفاف افزایش هزینه‌ها را نمی‌دهد.
شرکت در نامه خود اعلام کرده است که افزایش ۳۱ درصدی در درآمد‌ها داشته است، اما گویا به سمت هزینه‌ها نگاهی نداشته است. هزینه‌ها هم به موازات درآمد‌ها ۳۱ درصد افزایش یافته و عملا سود خالص شرکت بدون تغییر مانده است. نکته دیگر هم این است که ما در گزارش قبلی خود به شکل فصلی روند درآمد و سود را بررسی کرده بودیم، در این گزارش هم به همان شکل فصلی این روند را بررسی می‌کنیم، فقط به آن اعداد زمستان ۱۴۰۰ را هم اضافه می‌کنیم، تا اعداد دقیقا مطابق سال مالی شرکت گردد.
اگر سری به گزارشات ماهانه شرکت بزنیم مشاهده می‌کنیم که درآمد ماهانه شرکت نیز در ۱ سال اخیر علیرغم افزایش ۳۱ درصدی در ۹ ماهه ۱۴۰۳ نسبت به ۹ ماهه ۱۴۰۲، باعث افزایش سود خالص شرکت نشده است، چرا که هزینه‌ها نیز به موازات و دقیقا به همان اندازه درآمد‌ها افزایش یافته و نهایتا سود خالص شرکت تغییر نکرده است. سال مالی شرکت منتهی به آذر هرسال است و اگر به گزارش‌های ۹ ماهه ۳ سال اخیر شرکت نگاهی بیندازیم به جدول زیر میرسیم:
همان طور که مشاهده میکنید، درآمدهای شرکت در ۲ سال اخیر به ترتیب ۲۴ و ۳۱ درصد افزایش یافته است، اما به دلیل افزایش هزینه‌ها سود خالص در گزارش ۹ ماهه (سال مالی منتهی به آذر) ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۱ دچارافت و در سال ۱۴۰۳ نسبت به ۱۴۰۲ بدون تغییر مانده است.
روند ماهانه تغییرات درآمدی شرکت نیز به شکل زیر است و در ادامه هم روند افزایش هزینه‌های شرکت را مشاهده میکنید.
جدول هزینه‌های شرکت در ۲ سال اخیر به تفکیک فصل به فصل:
در نمودار اول روند تغییرات درآمد شرکت از دی ماه سال ۱۴۰۱ (شروع سال مالی منتهی به آذر ۱۴۰۲) تا آذر ۱۴۰۳ را مشاهده میکنید. شرکت در نامه خود اعتقاد دارد که درآمدهایش افزایشی بوده است که در نمودار هم می‌توان آن را دید. اما ۲ سوال اینجا به وجود می‌آید:
۱- آیا افزایش درآمد به تنهایی کافی است؟ مقصود ما در گزارش قبلی و این گزارش سود خالص شرکت بوده است که با افزایش هزینه‌ها کاهشی بوده است و این کاهش را در کاهش سود خالص فصول بهار و تابستان ۱۴۰۳ نسبت به سال قبل و فصول قبل مشاهده میکنید. (جدول با جزییات کامل در ادامه آورده شده است.)
۲- شرکت در مدیریت هزینه‌ها به چه سمتی حرکت می‌کند؟ آیا افزایش هزینه‌ها صرفا به دلیل تورم و افزایش سطح قیمت‌ها و افزایش حقوق و دستمزد است یا دلایل دیگری دارد؟
اگر بخواهیم نمودار مجموع هزینه‌های شرکت را در ۷ فصل اخیر مطابق با جدول فوق نگاه کنیم هم به تصویر زیر میرسیم:
بررسی جزئی‌تر صورت سود و زیان شرکت
در بخش دیگری از نامه شرکت از افزایش ۲۰ درصدی سود عملیاتی خود صحبت کرده است. این امر را شما در جدول زیر هم مشاهده میکنید. سود عملیاتی شرکت در ۹ ماهه ۱۴۰۲ برابر با ۲۱۳ میلیارد تومان بوده است که به ۲۵۰ میلیارد تومان رسیده است که خبر از افزایش سود عملیاتی شرکت می‌دهد. در واقع سود عملیاتی یا EBIT یا سود قبل از بهره و مالیات شرکت افزایش یافته است، اما در مقابل باز هم شاهد افزایش هزینه‌های مالی و مالیاتی شرکت بوده ایم که سود خالص شرکت را به شدت کاهش داده است. نکته مورد اهمیت برای سهامداران نیز همین سود خالص است، چرا که در واقع چیزی که دست سهامداران را می‌گیرد و به آنان تعلق دارد همین سود خالص شرکت است.
در جدول فوق درآمد، سودناخالص، سود عملیاتی و سود خالص شرکت به تفکیک فصل به فصل در ۳ سال مالی اخیر شرکت ارائه شده است. اما نکاتی که ازآن می‌توان برداشت کرد به شرح زیر است:
۱- پاییز ۱۴۰۲ یک فصل بسیار عالی برای شرکت بوده است، بالاتر دیدیم که سود خالص ۹ ماهه ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۱ کاهشی بوده است، اما پاییز ۱۴۰۲ تمام این افت را جبران کرده و باعث شده است که سود خالص شرکت به ۳۶۰ میلیارد تومان برسد که ۲۴ درصد بیشتر از سال مالی منتهی به آذر ۱۴۰۱ است.
۲- در زمستان ۱۴۰۲ یعنی اولین فصل سال مالی منتهی به آذر ۱۴۰۳ این رشد سود ادامه دار بوده است، اما در ادامه و در فصل بهار و تابستان مجددا شاهد افت سودسازی شرکت بوده ایم (همان طور که گفته شد رشد هزینه‌ها به موازات درآمد‌ها رخ داده است)، همین امر باعث شده است که سود خالص ۹ ماهه شرکت در ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ دقیقا برابر گردد و به ۲۳۰ میلیارد تومان برسد.
۳- شرکت برای رسیدن به سود سال قبل باید یک پاییز خوب همانند پاییز سال گذشته را در پیش رو داشته باشد تا عقب ماندگی ۱۳۰ میلیاردی خود را جبران کند.
باید منتظر گزارش سالانه شرکت ماند و دید که در پاییز امسال شرکت چه کارنامه‌ای از خود به جای می‌گذارد و آیا توان رسیدن به سودسازی سال گذشته را دارد یا افزایش هزینه‌ها مانع خواهد شد.
روند تغییرات سود خالص فصلی شرکت هم به شکل زیر است:
اگر چه شرکت زیان ده نیست و با حداقل سود و حاشیه سود در حال فعالیت است، اما سود فعلی نیز با توجه به ارزش بازار یا مارکت کپ شرکت غیر قابل قبول است. ارزش بازار شرکت در گذشته به سمت عدد بسیار بالای ۱۸.۶ همت حرکت داده شد، اما سود سازی شرکت در ۱ سال گذشته تنها برابر با ۳۶۰ میلیارد تومان بوده است.
شرکتی با این مارکت کپ تنها ۳۶۰ میلیارد تومان سود خالص در ۱ سال گذشته کسب کرده و این امر باعث شده است که نسبت p/e سهم به بیش از ۵۰ واحد برسد. عددی که در بازار بورس ما به هیچ وجه قابل قبول نیست.
اگر به جدول حاشیه سود فصلی شرکت نیز نگاه کنیم خواهیم دید که در ۱۰ فصل اخیر همواره حاشیه سود شرکت زیر ۱۰ درصد بوده است و آخرین بار در زمستان ۱۴۰۱ شرکت حاشیه سود خوب ۲ رقمی را از خود به جای گذاشته است. در بهار و تابستان سال جاری نیز شاهد افت این نسبت در شرکت بوده ایم.
آیا سهم از بازار ضامن سوددهی است؟
در نامه آورده شده است که شرکت سامان پرداخت کیش رتبه اول تعداد تراکنش هم از نظر مبلغ و هم از نظر تعداد را دارا است. بابت این امر باید به مدیران شرکت تبریک گفت و صد در صد شرکت از این نظر بهترین عملکرد را بین شرکت‌های هم گروه خود داشته است و در این امر هیچ شک و شبهه‌ای وجود ندارد. اما نکته اینجاست که بیشترین سهم از بازار لزوما به معنی بهترین عملکرد از جنبه مالی و سودسازی نیست.
به عنوان مثال ممکن است شرکتی با ارزش بازار ۱۰ همت که سهم از بازار متوسطی در فروش کالای x و یا ارائه خدمات y دارد به سود ۲ همتی برسد. یعنی نسبت قیمت به سود آن یا همان نسبت P/E آن برابر با عدد ۵ گردد. (۲۰ درصد ارزش بازار شرکت در سال سود کسب کند)، اما شرکتی با ارزش بازار ۱۰۰ همت داشته باشیم که بیشترین سهم از بازار را در اختیار دارد و به سود ۱۰ همتی رسیده است. نسبت P/E در این سهم برابر با عدد ۱۰ است. (۱۰ درصد ارزش بازار شرکت در سال کسب کند)
شرکت دوم ۱۰ همت سود کسب کرده است (۵ برابر بیشتر از شرکت اول با ۲ همت سود)، اما عملکرد ضعیفتری را از خود به جای گذاشته است. چرا که بازدهی کمتری ایجاد کرده است. شما با خرید شرکت اول سالانه ۲۰ درصد هزینه خود را به عنوان سود دریافت میکنید و با خرید شرکت دوم سالانه ۱۰ درصد.
نکته مهم برای سهامداران و فعالان بازار سرمایه نیز همین امر بازدهی است. نماد سپ با P/E حدود ۵۰ در بهترین حالت بازدهی سالانه ۲ درصد را برای سهامداران ایجاد می‌کند که در مقایسه با سود بانکی ۱۸ الی ۲۴ درصد و سود درامد ثابت ۳۰ درصد و تورم ۴۰ درصدی هیچ جذابیتی را برای سرمایه گذاران ایجاد نمی‌کند.
فرید عباسی کارشناس بازار سرمایه
