اقتصاد را به سخره گرفته‌ایم: "پشم شویی و قالی شویی از خدمات مدرن بانک‌ها در ایران"
بورس نیوز:
احتمالا خوانندگانی که از طرفداران پر و پا قرص سلسله گزارشات چهارشنبه‌های داغ هستند به خاطر می‌آورند که در حدود ۱۶ ماه قبل، در گزارشی تحت عنوان "اخطار به بانک مرکزی: حواستان به "مؤسسه ملل" نباشد با آینده یا کاسپینی دیگر رو‌به‌رو خواهید شد" به بررسی وضعیت موسسه اعتباری ملل پرداختیم.
در گزارش قبل دیدیم که چگونه این موسسه اعتباری که البته با مساعدت برخی از مسئولین، توهم تبدیل به بانک شدن را هم داشت، رکورد‌های بی نظیری در شاخصه‌های بانکداری کشور به ثبت رسانده بود. شناسایی زیان‌های سنگین سالانه، نسبت‌های کفایت سرمایه مضحک منفی ۵ درصدی و آمار تعداد شعب و پرسنل عجیب، تنها بخشی از عملکرد درخشان این موسسه در سال‌های گذشته بود.
در آن گزارش به صراحت متذکر شدیم که نمی‌توان به زیان‌های حسابرسی نشده ۱.۴۰۰ میلیارد تومانی این بانک اعتماد کرد و احتمالا زیان‌های محقق شده واقعی و حسابرسی شده این بانک در سال ۱۴۰۲ بسیار بیشتر از این مبالغ است.
در این هفته نیز، به بهانه اعلام زیان خالص ۱۰.۷۰۰ میلیارد تومانی و زیان انباشته بیش از ۲۲.۴۰۰ میلیارد تومانی این موسسه در گزارش ۹ ماهه سال مالی ۱۴۰۳، باری دیگر به مدیران و نوابغ شاغل در بانک مرکزی و وزارت اقتصاد اعلام می‌کنیم که اگر اقدامی سنجیده و قاطعانه‌ای در مواجهه با این موسسه اعتباری صورت نگیرد، به زودی معضل‌های بزرگتری گریبان بانک مرکزی و سپرده گذاران این بانک را خواهد گرفت.
همچنین علی رغم آنکه می‌دانیم بسیاری از شاغلین در نهاد‌های مالی بازار سرمایه خود را مسلط به علوم مالی و حتی فرامالی می‌دانند (شاید بیشتر توهم به تسلط باشد)، با این وجود لازم است به برخی از مدیران صندوق‌های با درآمد ثابت (که تعداد این صندوق‌ها کم هم نیست)، در خصوص سپرده گذاری‌های سنگین در این موسسه آنهم برای دریافت چند درصد سود سپرده بالاتر و دریافت کارمزد مدیریتی بیشتر، اخطار دهیم. (البته می‌دانیم که کیفیت سرمایه گذاری با پول مردم برای برخی از این دوستان، چندان اهمیتی ندارد و مهم کارمزد صندوق و امکان استفاده از تسهیلاتی است که در این نوع بانک‌ها در اختیار این عزیزان می‌گذارند. (مثل وام‌های با نرخ بهره پائین شخصی و از این نوع امکانات بی اهمیت)
پیش به سوی ورشکستگی؟
اگر بخواهیم برای رسیدن به قسمت‌های شیرین ماجرا، تنها در چند سطر خلاصه‌ای از شرایط وخیم موسسه ملل را بازگو کنیم، کافیست به شناسایی بیش از ۱۰.۷۰۰ میلیارد تومان زیان خالص در عملکرد ۹ ماهه سال ۱۴۰۳، تحقق بیش از ۲۲.۴۰۰ میلیارد تومان زیان انباشته آنهم با سرمایه‌ای ۲.۰۰۰ میلیارد تومانی و عدم انتشار صورت‌های مالی سال ۱۴۰۲ و شش ماهه سال مالی ۱۴۰۳ اشاره کنیم تا عمق ماجرا را درک کنید.
البته می‌دانیم با دیدن زیان انباشته تلفیقی بیش از ۲۰۰.۰۰۰ میلیارد تومانی شرکت‌های خودروسازی و بانک آینده، تا حدود زیادی حساسیت‌های خود را نسبت به زیان‌های ۲۰ تا ۳۰ هزار میلیارد تومانی را از دست داده‌اید، ولی لازم است یادآور شویم که تحقق ۲۲.۰۰۰ میلیارد تومان زیان انباشته برای موسسه‌ای با سرمایه‌ای ۲.۰۰۰ میلیارد تومانی، یک فاجعه به تمام عیار محسوب می‌گردد.
بیشتر بخوانید: داستان موسسه‌ای که با سپرده‌های مردم، کنسرو و کنجاله خریدوفروش می‌کند
همچنین شایان ذکر است که اعلام زیان بیش از ۱۰.۷۰۰ میلیارد تومانی این بانک در ۹ ماهه نخست سال مالی ۱۴۰۳، مربوط به گزارش حسابرسی نشده است و این بانک و مدیران خادمش در سال‌های گذشته، بار‌ها و بار‌ها نشان داده‌اند که زیان‌های مثبوت در صورت‌های مالی حسابرسی شده، از آنچیزی که در صورت‌های مالی حسابرسی نشده اعلام می‌کنند، همواره بیشتر است.
جا دارد یادی هم کنیم از دوستان عزیز و مدیران ادوار شرکت فرابورس که ظاهرا حساسیت چندانی در خصوص عدم انتشار صورت‌های مالی حسابرسی شده این بانک و همچنین لغو پذیرش این بانک به دلیل زیان قابل توجه و عدم توانایی اصلاح شرایط، ندارند.
پشم شویی و قالیشویی جدیدترین خدمات قابل ارائه در بانک‌ها
متاسفانه در سال‌های اخیر بار‌ها و بار‌ها در خصوص بنگاهداری بانک‌ها در ایران مطالبی خوانده و یا شنیده‌اید. ما نیز در وبسایت بورس نیوز به دفعات به این موضوع پرداخته‌ایم و با تحلیل صورت‌های مالی بانک ها، به نمونه‌های بسیاری اشاره کرده‌ایم.
علی رقم هشدار‌های مسئولین اقتصادی و حتی مقام معظم رهبری در خصوص لزوم خروج بانک‌ها از بنگاهداری، همچنان شاهد سیطره بعضی بانک‌ها بر صنایع و هلدینگ‌های تولیدی می‌باشیم. برخی کارشناسان مدیریت این بنگاه‌های اقتصادی توسط بانک‌ها را بهره‌مندی بانک‌ها از سودآوری بیشتر می‌دانند و بسیاری از کارشنان هم این بنگاه‌های اقتصادی را حیاط خلوتی برای مدیران بانک، افراد ذی نفوذ و حکومتی.
در این راستا، می‌توان گفت یکی از بانک‌ها و یا موسسات اعتباری که ید طولایی در بنگاهداری و تاسیس شرکت‌های تو در تو دارد، موسسه اعتباری ملل است. در گزارش ۱۶ ماه پیش دیدیم که این موسسه چگونه با استفاده از سپرده‌های مردم و در قالب شرکت‌های زیر مجموعه به معاملات و بازرگانی سویا و کنجاله می‌پردازد. (البته به امید خدا، در آینده، اگر فرصتی فراهم بود، به شرکت‌های تودرتو سایر بانک‌ها نیز اشاره خواهیم کرد.)
اما در بررسی مجدد صورت‌های مالی زیر مجموعه‌های این شرکت به ارائه خدمات نوین‌تر و تخصصی تری از معاملات سویا و کنجاله برخوردیم که حیف است شما در جریان نباشید.
قالی شویی و پشم شویی را هم به خدمات بانک ملل اضافه کنید
یکی از اصلی‌ترین زیرمجموعه‌های موسسه ملل، شرکت گروه توسعه اقتصاد ملل است که هر ساله بخشی از سود موسسه ملل، از سرمایه گذاری‌ها و درآمد‌های این شرکت تامین می‌شود.
با مراجعه به صورت‌های مالی حسابرسی شده و بسیار بی کیفیت (از نظر چاپی) شرکت گروه توسعه اقتصاد ملل در سال ۱۴۰۲، متوجه شناسایی درآمد‌های بیش از ۲.۷۰۰ میلیارد تومانی، عمدتا از محل فروش املاک می‌شوید. اما تنها چند لحظه پس از خوشنودی بابت فروش املاک مازاد این بانک زیانده، مشاهده نام خریداران املاک شما را عمیقا ناامید می‌کند چرا که عمده این املاک به موسسه مالی ملل و شرکت سهامی فرش ایران واگذار شده است.
اما چرا شرکت سهامی فرش ایران
احتمالا اولین سوالی که به ذهن شما نیز خطور می‌کند این است که چرا ساختمان‌های اصلی و بزرگ به شرکت سهامی فرش ایران واگذار گردیده است؟ پیش از آنکه شائبه مجددی در ذهنتان بابت احتمال واگذاری‌های مشکوک املاک بانک‌ها به برخی اشخاص پیش بیاید، لازم به ذکر است که بیش از ۹۸.۸ درصد از سهام این شرکت متعلق به موسسه ملل است.
شرکتی که علاوه بر تولید فرش به ارائه خدمات مدرن و مرتبطی همچون پشم شویی، قالیشویی و رفوگری هم می‌پردازد. با بنگاه داری بانک‌ها و تنزیل جایگاه بانکداری به ارائه خدمات قالیبافی، قالیشویی و رفوگری کاری نداریم، اما دیدن واگذاری چنین املاک گران قیمتی به این شرکت از نکات قابل توجه ماجرا است.
به نظر شما بانکی که در ۹ ماهه نخست سال ۱۴۰۳، بیش از ۱۰.۷۰۰ میلیارد تومان زیان محقق کرده، می‌بایست بیش از ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ میلیارد تومان از املاک خود را در اختیار یک شرکت فرشبافی، قالیشویی و رفوگری گذارد؟ (البته سود این شرکت بابت فروش فرش حدود ۷۷ میلیارد تومان است که علی رغم این موضوع فریز کردن بیش از ۱۲۰۰ میلیارد تومان از دارایی‌های بانک در این شرکت فاقد توجیه است)
البته کمک‌های خیرخواهانه موسسه ملل به این شرکت، به این املاک منتهی نمی‌شود چرا که این شرکت بیش از ۲۳۰ میلیارد تومان بابت تسهیلات دریافتی به این موسسه بدهکار است.
زیان بسازید تا فرش جایزه بگیرید
شاید برای دیدن نمونه‌ای کوچک از بریز و بپاش‌های بانک ها، مشاهده مثالی از این شرکت فرش بافی خالی از لطف نباشد.
به نظر شما یکی از کمترین هدایایی که موسسه اعتباری ملل با بیش از ۱۲.۰۰۰ تا ۱۳.۰۰۰ میلیارد تومان زیان سالانه، می‌تواند برای پرسنل نخبه و زحمتکش شرکت توسعه اقتصاد ملل در نظر بگیرد، چیست؟
۹۲ میلیارد تومان بن خرید کالای پرسنل گروه توسعه اقتصاد ملل، که البته هنوز برخی از این عزیزان جهت استفاده از تسهیلات خرید مراجعه نکردند.
۹۲ میلیارد تومان ناقابل برای خرید فرش توسط یکی از زیرمجموعه‌های بانک با ۸۱۹ نفر پرسنل. به عبارتی برای هر نفر ۱۱۲ میلیون تومان بن خرید کالای ناقابل.
تازه این مبلغ بن خرید برای بانکی با زیان سالانه ۱۲ تا ۱۳ هزار میلیارد تومان است و شما خودتان می‌توانید برای جریان‌های نقدی سایر بانک‌های سودده نتیجه گیری لازم را بفرمائید.
ما همه چیز را به سخره گرفته‌ایم حتی بانکداری را.
بانک مرکزی همچنان در خواب؟
شاید یکی از سوالاتی که احتمالا ذهن بسیاری از شما عزیزان را در سال‌های گذشته به خود مشغول کرده، این سوال باشد که اگر بانک مرکزی کشور، نقشی در ثبات و حفظ ارزش پول ملی ندارد و همینطور در امر نظارت بر بانک‌های متخلف از دانش و قدرت لازم برخوردار نیست، پس چنین تشکیلاتی اصولا به چه دردی می‌خورد؟
واقعا کسی می‌داند خروجی کار صد‌ها نفر شاغل در ساختمان‌های شیشه‌ای و مجلل بانک مرکزی در خیابان میرداماد و حقانی تهران و صرف سالانه میلیارد‌ها تومان حقوق و بریز و بپاش‌های این عزیزان چیست؟
بنا به گفته رئیس بانک مرکزی ایران، قیمت ارز‌های خارجی و ارزش پول ملی کشور که در کانال‌های تلگرامی در خارج از کشور (به ویژه هرات) مشخص می‌گردد، به دلیل فقدان نظارت، دانش و قدرت اجرائی هم که بسیاری از بانک‌های کشور ورشکسته و عامل اصلی تورم می‌باشند، پس دوستان شاغل در بانک مرکزی، دقیقا بابت ارائه چه خدماتی، سالانه میلیارد‌ها تومان حقوق و هزینه‌های غیر ضروری را از حق مردم دریافت می‌کنند؟
متاسفیم که مجددا باید یادآور شویم که مدیریت موسسه اعتباری ملل بر عهده یکی از روحانیون عزیز و بزرگوار به نام حجه الاسلام والمسلمین سید امین جوادی با مدرک معادل دکتری فقه و اصول است. شاید ساده‌ترین سوالی که می‌توان از بانک مرکزی پرسید این است که مبنای تائید صلاحیت مدیر عامل یک موسسه مالی رسمی در ایران و دنیا چیست؟ به راستی چه میزان از علوم و تکنیک‌های مدرن بانکداری در دروس مورد مطالعه روحانیون عزیز ما جای دارد؟
البته ما به جناب جوادی خرده نمی‌گیریم، چرا اصولا هیچ شخصی بدش نمی‌آید مدیرعامل یک بانک یا موسسه باشد و برای ده‌ها و صد‌ها هزار میلیارد تومان پول مردم تصمیم بگیرد، اما شما فکر می‌کنید نقش بانک مرکزی در بحران این موسسه و بانک‌های آینده، سرمایه و ...، کمتر از این عزیزان است؟
بدون هیچ حاشیه‌ای بریده‌ای از گزارش ۱۶ ماه قبل را مجددا یادآور می‌شویم
بی شک مدیر عامل و رئیس هیئت مدیره هر بنگاه اقتصادی به ویژه بانک یا موسسه مالی، از اصلی‌ترین اعضاء و سرنوشت سازترین افراد محسوب می‌شوند و به نوعی اتخاذ هر تصمیمی با تائید این دو شخص می‌تواند اثرات سودمند و یا مضری را بر شرایط هر بنگاه اقتصادی به جای بگذارد.
حجه الاسلام و المسلمین سید امین جوادی با مدرک معادل دکتری فقه و اصول به عنوان مدیرعامل موسسه مالی و اعتباری ملل و جناب سید مرتضی بکاء با مدرک معادل دکتری فقه و اصول به عنوان رئیس هیات مدیره موسسه مالی و اعتباری ملل در سال‌های گذشته مشغول کارند.
صرف نظر از توانایی این دو عزیز بزرگوار و اقدامات موثر در ایجاد ساختار یک موسسه مالی و اعتباری با ۳۳۹ شعبه و جمع آوری بیش از ۹۰.۰۰۰ میلیارد تومان سپرده از مردم، نحوه سنجش قدرت تصمیم گیری علمی (علوم بانکداری) این دو بزرگوار در شرایط کنونی برای موسسه‌ای با ۹۰.۰۰۰ میلیارد تومان سپرده مردمی بدون داشتن تحصیلات مرتبط توسط بانک مرکزی به چه شکل بوده است؟
بر اساس دستورالعمل نحوه‌ی احراز و لغو تاییدیه صلاحیت حرفه‌ای مدیران موسسات اعتباری، صلاحیت علمی و نمره این بخش بر اساس مدارک تحصیلی مندرج در جدول ذیل ارزیابی می‌گردد.
به نظر شما معادل دکتری فقه و اصول در کدام دسته رشته‌های تحصیلی و تخصصی بالا جای می‌گیرد؟ یا به نظر شما کمیسیونی که مسئول ارزیابی مدارک تحصیلی این دو بزرگوار بوده دقیقا چه آیتم‌هایی را ارزیابی کرده است؟
سخن آخر
باور کنید هیچ ورشکستگی و شناسایی هیچ زیانی، اتفاقی و خارج از کنترل نیست. با این حال اینجا ایران است و هر چیزی ممکن و دست یافتنی است. در مقابل فساد و ناکارآمدی بانک‌های موسسات و بانک‌های کوچک آنقدر بی توجهی (به عمد و غیر عمد) می‌شود که پرونده‌هایی نظیر بانک آینده، سرمایه، ایران زمین و چندین بانک نظامی، کل نظام اقتصادی کشور را به ویرانی می‌کشاند.
بورس‌نیوز، رسانه تخصصی بازارسرمایه در راستای شفافیت هرچه بیشتر و روشن‌شدن مسیر سرمایه‌گذاری سهامداران، آمادگی درج پاسخ افراد و نهاد‌های ذکر شده در مطلب را دارد.
