"مضحک" همچون "قوانین بازار سرمایه ایران"

بورس نیوز:

حق با مسئولین است ما کشوری منحصر‌به‌فرد با مدیران و مردمی منحصر‌به‌فرد داریم. کافیست تنها برخی از قوانین وضع شده و عملکرد مسئولین کشور را با سایر کشور‌های جهان مقایسه کنید تا متوجه شوید ایران تا چه حد منحصر‌به‌فرد و متمایز است.
آیا کشوری در دنیا سراغ دارید که ارزش پولش در کمتر از چند ماه ۵۰ درصد افت کند، اما مسئولینش مدام از موفقیت، اقتدار و دستاورد‌های منحصر به فردش صحبت کنند.

احتمالا کمتر کشور توسعه یافته یا کمتر توسعه یافته‌ای را در دنیا مشاهده خواهید کرد که در بین ۱۸۰ کشور دنیا جایگاه ۱۵۰ را در ادراک فساد داشته باشد. بعید می‌دانیم کشوری را بیابید که با داشتن سهم بزرگی از ذخایر گازی و نفتی دنیا، بسیاری از روز‌های کاری کشورش را به دلیل کمبود گاز و برق تعطیل می‌کند. در کنترل نرخ تورم هم عملکرد منحصر به فردی داشتیم و در سال‌های گذشته با ثبت نرخ‌های تورم بیش از ۴۰ درصد رکورد‌های بی نظیری به جای گذاشته‌ایم.

علی رغم دستوری بودن بسیاری از قیمت گذاری‌ها در ایران، نرخ تورم بالا در ایران همچنان قربانی می‌گیرد و میلیون‌ها نفر انسان را در فقر غوطه ور کرده است. شرکت‌های خصوصی را به زور دولتی می‌کنیم و پس از گذشت ۴۰ تا ۵۰ سال با التماس همان شرکت‌ها را با ده‌ها و صد‌ها هزار میلیارد تومان زیان انباشته به بخش خصوصی واگذار می‌کنیم. 

آب، برق و گاز نداریم، آلودگی هوا سلامتی میلیون‌ها نفر را تهدید و روز‌های کاری زیادی را تعطیل می‌کند، اقتصادمان ویران و حداقل درآمد کارگران و کارمندان روزانه ۳ تا ۴ دلار و حتی کفاف خوراکشان را هم نمی‌دهد، اما قیمت مسکن در تهران به قیمت مسکن در برخی ایالات پر درآمد آمریکا معامله می‌شود.

"بله ایران کشوری منحصر‌به‌فرد است"

شوربختانه این نوع نگاه دستوری و منحصر‌به‌فرد به بازار سرمایه کشور نیز رسوخی جدی داشته است. استفاده از فرهیختگان دانشگاه امام صادق در سال‌های گذشته، انتخاب‌هایی شبهه برانگیز در سمت‌های حساسی نظیر ریاست سازمان و شورای عالی بورس، عدم استقلال و منفعل بودن سازمان بورس، عدم وجود بسیاری از ابزار‌های مالی، قانون گذاری‌هایی سلیقه‌ای و من درآوردی و ...، شرایط بازار بورس را به جایی رسانده که عباراتی نظیر کارایی اطلاعاتی و عملیاتی بازار را تنها می‌توان در افسانه‌ها دنبال کرد.

در سال‌های گذشته شاهد نمونه‌های فراوانی از قوانین من درآوردی، نبوغ و تراوشات ذهنی تصمیم گیران بازار سرمایه کشور بوده‌ایم. از ساختار منحصر‌به‌فرد و بی نظیر بازار‌های رنگارنگ فرابورس (قرمز، نارنجی و زرد) که نمی‌توان نمونه‌ای دیگر از آن، در هیچ نقطه‌ای از جهان یافت تا شاخص آرایی‌هایی که ماهیت بازار سرمایه را زیر سوال برده است.

اما مدیران و تصمیم‌گیران بازار سرمایه در سال جاری یک سوپرایز جالب برای فعالین بازار سرمایه داشتند. باورش دشوار است، اما بنا بر اظهار نظر جناب صیدی در خصوص ادامه تحدید دامنه نوسان، بازار سرمایه بیش از ۸ ماه از سال ۱۴۰۳ را با کاهش دامنه نوسان پشت سر می‌گذارد.

۸ ماه اعمال قوانین " من درآوردی" و کاهش دامنه نوسان در سال ۱۴۰۳:

با احتساب روز‌های معاملاتی گذشته و احتساب روز‌های مانده تا پایان سال ۱۴۰۳، متوجه خواهید شد که بازار سرمایه بیش از ۸ ماه از سال را با دامنه نوسانی (۱، ۲ و ۳ درصدی) همراه بوده است.

باور بفرمائید هیچ بازار سرمایه گذاری دیگری در ایران نمی‌توان مثال زد که تا این حد دستخوش دخالت‌های متعدد، تغییرات دستوری و قوانین سلیقه‌ای باشد. بی شک بازار ارز کشور که به قول وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی توسط عده محدودی غرب زده و بازار ساز در شبکه‌های مجازی مدیریت می‌شود، بسیار کاراتر، قانونمند‌تر و حساب شده‌تر از بازار بورسی مدیریت می‌شود که سالانه هزاران هزار میلیارد تومان درآمد از محل کارمزد معاملات داشته و ده‌ها تن از نوابغ دانشگاه امام صادق را در خود جای داده است.

حداقل آنکه شما می‌توانید بخشی از تاثیرات عوامل بنیادی و خبر‌های با اهمیت سیاسی و اقتصادی را در این بازار مشاهده نمائید در حالی که کاهش دامنه نوسان و شاخص سازی‌های مداوم در بازار سرمایه، فلسفه سرمایه گذاری در این بازار را از بین برده است.

آیا بازار سرمایه مشابهی با وضعیت مضحک بازار سرمایه ایران در دنیا سراغ دارید؟

شاید دیگر یادتان نیاید ولی حتی همان زمانی که دامنه نوسان روزانه سهام در بازار سرمایه کشور مثبت و منفی ۵ درصد بود هم، بسیاری از منتقدان بر اعمال این میزان دامنه نوسان انتقاد داشتند. بسیاری از کارشناسان اعتقاد داشتند در شرایطی که دامنه نوسان قیمت روزانه سهام در ژاپن ۵۰ درصد و در بسیاری از کشور‌های آسیا و اروپا بیش از ۱۰ درصد می‌باشد، چرا در بازار بورس ایران شاهد اعمال دامنه نوسان ۵ درصدی هستیم.

اما آنقدر قدر ناشناس مسئولین و علمای فارغ تحصیل از دانشگاه امام صادق بودیم که اکنون ناچاریم ماه‌ها و سال ها، بازار سرمایه را با دامنه نوسان ۱، ۲ و ۳ درصدی تحمل کنیم.

دامنه نوسانی که به بهانه وعده‌های صادق ۱، ۲ و ۳ و سقوط هلی کوپتر جناب رئیسی کاهش یافت و همچنان به بهانه انتخاب مجدد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا ادامه می‌یابد. به راستی اگر مسئولین دولتی و حکمرانان ما متفق القول اظهار به بی اثری تهدید‌ها و تحریم‌های ترامپ دارند، پس دقیقا ریسک کنونی بازار که منجر به ادامه اعمال محدودیت دامنه نوسان گردیده چه می‌باشد؟

آیا ریسکی ورای ریسک، وعده‌های پوشالی ترامپ و تحریم‌های بی اثر آمریکا وجود دارد که ما خبر نداریم؟

اگر خبری هست که باور کنید ما سرمایه گذاران بورسی غریبه نیستیم و خواهشا ما را هم در جریان قرار دهید.

اگر هم خبر خاصی وجود ندارد، پس بر اساس کدام عقل سلیم و نظریه‌ای، تحدید دامنه نوسان را ادامه می‌دهید؟

به نظر شما اتخاذ چنین موضعی در خصوص ادامه تحدید دامنه نوسان از سوی مدیران فرمایشی سازمان بورس، ریسک‌های سرمایه گذاری و چشم انداز منفی سرمایه گذاران را افزایش نخواهد داد؟

به نظر شما اولین سوالی که در ذهن سرمایه گذاران و سهامداران پس از شنیدن ادامه تحدید دامنه نوسان به وجود می‌آید، چیست؟

کمی از کشور دوست و برادرمان روسیه یاد بگیرید:‌

می‌دانیم که احتمالا مقایسه اقتصاد و بازار سرمایه ایران و کشور‌های اروپایی، آسیایی پیشرفته و آمریکا به مذاق برخی از مسئولین و تصمیم گیران اقتصادی و بازار سرمایه کشور خوش نمی‌آید، بنابراین شاید بهتر باشد از کشور دوست و برادرمان روسیه مثالی بزنیم. 

شاید برایتان جالب باشد در کشور روسیه که سال‌های گذشته را مشغول جنگ با کشور اوکراین بوده خبری از محدودیت دامنه نوسان در بازار بورس این کشور نیست.

همانگونه که در تصویر ذیل دیده می‌شود ارزش شرکت "Kuban Enrg "به عنوان یکی از شرکت‌های حوزه انرژی (انرژی‌های الکتریکی) در بازار بورس روسیه در روز جمعه در حدود ۵.۵ درصد کاهش یافت.

۵.۵ درصد افت ارزش برای شرکت بزرگی که در طول سال گذشته بیش از ۴۴ درصد از ارزش خود را از دست داده است؛ بنابراین می‌توان دید که حتی در حالت جنگ هم می‌توان قواعد بازار سرمایه را رعایت کرد و قرار نیست همه چیز دستوری و تصنعی باشد حتی بازار سرمایه.

سخن آخر:

امیدواریم که ریاست جدید سازمان بورس جناب صیدی و همراهان نابغه شاغل در سازمان بورس، بالاخره پس از سال‌ها متوجه شوند که نه قیمت‌ها در بازار سرمایه ساختاری مشابه ارزش پول کشور دارد و نه سازمان بورس ساختاری شبیه به بانک مرکزی.

به عبارتی محدودیت دامنه نوسان ابزاری نظیر ذخایر قانونی بانک‌ها در اختیار بانک مرکزی نیست که به واسطه آن سیاست‌های پولی خود را پیاده سازی کند. این اساتید باید بدانند، نقش سازمان بورس در بازار سرمایه نقشی نظارتی است و نه تاثیرگذار بر سرمایه‌های مردم. 

آیا واقعا این دوستان تاثیر و دستاوردی جز تغییر و یا تمدید محدودیت دامنه نوسان ندارند؟ تکلیف با ریاست جمهوری ترامپ چیست؟ تا چه زمانی باید شاهد محدودیت دامنه نوسان در بازار سرمایه بود؟ دلیل بعدی برای تمدید محدودیت دامنه نوسان چه خواهد بود؟ سرماخوردگی رئیس جمهور کره شمالی؟ توافق احتمالی روسیه با آمریکا؟ خبر استیضاح همتی؟

چرا یکی از اساتید شاغل در سازمان و شورای عالی بورس به طور شفاف اعلام نمی‌کند که دلیل ادامه کاهش دامنه نوسان دقیقا چه مواردی است؟

اگر تا به این حد به ریسک‌های سیاسی و نظامی کشور اعتقاد دارید که چرا مدام از حمایت و لزوم سرمایه گذاری مردم در بازار سرمایه صحبت می‌کنید؟

بورس نیوز، رسانه تخصصی بازار سرمایه در راستای شفافیت هرچه بیشتر و روشن شدن مسیر سرمایه‌گذاری سهامداران، آمادگی درج پاسخ افراد و نهاد‌های ذکرشده در مطلب را دارد.