واگذاری ایران‌خودرو آرزوی دیرینه‌ای که به واقعیت پیوست/ افزایش نرخ بهره قاتل بازار سرمایه
نیما میرزایی کارشناس بازار سرمایه، در گفتگو با بورس نیوز، با اشاره به چالش‌های بی‌سابقه‌ای که بازار سرمایه در سال گذشته با آن مواجه بود، به بررسی تأثیرات عوامل مختلف سیاسی و اقتصادی بر وضعیت بورس پرداخت. وی با اشاره به اتفاقات برجسته در صحنه سیاست داخلی و خارجی کشور از جمله سرنگونی هواپیمای ریاست جمهوری، انتخابات ناخواسته، تغییرات سیاسی و اقتصادی در سطح کلان، همچنین تنش‌های شدید نظامی بین ایران و اسرائیل، عنوان کرد که این وقایع موجب نوسانات زیادی در بازار‌های مختلف اقتصادی شده است.
میرزایی ادامه داد که این بحران‌ها، به‌ویژه با توجه به انتخابات آمریکا و تغییرات سیاسی در آن کشور و به قدرت رسیدن مجدد جمهوریخواهان، فشار‌های اقتصادی به ایران را شدت بخشید و نرخ دلار در سال گذشته نزدیک به دو برابر افزایش یافت. در همین راستا، وی به افزایش نرخ طلا و ثبت رکورد‌های پیاپی در بازار جهانی اشاره کرد و توضیح داد که این عوامل به وضوح در اقتصاد کشور مشهود بود.
بازار سرمایه پس از نوسانات/ دستیابی به سقف تاریخی
با وجود این چالش‌ها، بازار سرمایه توانست وضعیت نوسانی و اصلاحیه‌های ۳ تا ۴ سال اخیر خود را پشت سر بگذارد و به سقف تاریخی خود دست یابد. شاخص کل تا نزدیک به سه میلیون واحد پیش رفت، هرچند بسیاری از سهامداران نتواستند از این روند سود ببرند. میرزایی در این خصوص اظهار داشت که یکی از عوامل مؤثر در این رشد، تلاش‌های وزیر معزول اقتصاد بود که سامانه ارز توافقی را به مرحله عملیاتی رساند و نرخ‌های آن به دلار بازار آزاد نزدیک شد. این موضوع نقش زیادی در جهش بورس داشت، اما با تغییر وزیر و توقف این سامانه، روند حرکت بازار سرمایه دچار وقفه شد.
وی همچنین به واگذاری ایران‌خودرو پس از چندین دهه اشاره کرد و گفت که این اتفاق یکی از آرزو‌های دیرینه سهامداران محقق شد و نماد خودرو، به عنوان یکی از لیدر‌های اصلی بازار سرمایه، از این موضوع بهره‌برداری کرد. علاوه بر این، ورود نقدینگی به صندوق‌های طلا در واکنش به رشد قیمت طلا در بازار‌های موازی نیز در ماه‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. میرزایی افزود که ارزش معاملات صندوق‌های طلا در برخی روز‌ها حتی از سهام نیز پیشی گرفته و این سیگنال مثبتی برای این حوزه نوپا در بازار سرمایه به شمار می‌آید.
بیشتر بخوانید: سیاست‌های اقتصادی دولت، چرا بورس را به بازنده اصلی تبدیل کرده است؟
نیما میرزایی با اشاره به پیش‌بینی خود برای سال آینده بورس، اظهار داشت که به نظر نمی‌رسد سال آینده برای بازار سرمایه سال بدی باشد، اما مهم‌ترین عامل تأثیرگذار بر وضعیت بورس، بیش از تنش‌های سیاسی بین ایران و آمریکا، نگرش حکمرانان اقتصادی به اقتصاد بازار آزاد خواهد بود.
وی افزود: اگر روند فعلی ادامه یابد، رشد آهسته دلار توافقی و افزایش پیاپی نرخ بهره ممکن است شرایط نامناسبی را برای بازار سرمایه به وجود آورد. اما اگر وعده‌های پیشین آقای پزشکیان در خصوص حمایت از اقتصاد بازار آزاد محقق شود و وزیر اقتصادی با قدرت و نگاه مناسب انتخاب شود، می‌توان به آینده بازار سرمایه امیدوار بود و این بازار ممکن است پس از سال ۹۹، بهترین سال خود را تجربه کند و سهامداران از سود خوبی بهره‌مند شوند.
تأثیر سیاست‌های پولی و نرخ بهره بر بازار سرمایه
میرزایی در خصوص سیاست‌های پولی و نرخ بهره نیز توضیح داد که این موضوعات تأثیر زیادی بر بازار دارند و به نظر می‌رسد نگاه یک‌سویه بانک مرکزی به کنترل تورم باید متوقف شود. او هشدار داد که در صورت ادامه این سیاست‌ها، سال آینده ممکن است از نظر تورمی سال سخت‌تری باشد و اثرات منفی سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی در سال آینده بر اقتصاد و بازار سرمایه نمایان شود. با این حال، او امیدوار است که این رویکرد غلط اصلاح شود و در کنار کنترل تورم، بازار سرمایه فرصتی برای رشد پیدا کند.
این کارشناس بازار سرمایه همچنین به طرح پیش‌فروش سکه توسط بانک مرکزی به عنوان یکی از روش‌های مهار نقدینگی اشاره کرد و آن را تجربه‌ای ناموفق دانست. به گفته میرزایی، این طرح‌ها همیشه با استقبال سرد سرمایه‌گذاران مواجه بوده و هرچند تأثیر منفی بر بازار سرمایه داشتند، اما نتایج آن چندان پررنگ و جدی نبوده است.
وضعیت رکودی بازار خودرو و مسکن در سال گذشته
نیما میرزایی با اشاره به وضعیت بازار‌های موازی در سال گذشته، اظهار داشت که بازار خودرو و مسکن به شدت در رکود بودند و شاهد تورم چشمگیری در این بازار‌ها نبودیم. حتی در برخی مناطق و خودروها، کاهش قیمت‌ها نیز مشاهده شد. اما در این میان، طلا به عنوان برنده سال ۱۴۰۳ شناخته می‌شود و بیشترین بازدهی را داشت. همچنین، بازار رمز ارزها وضعیت نسبتا خوبی داشت و بیت‌کوین توانست دو برابر رشد دلار را تجربه کند. اگر نرخ رشد دلار داخلی را نیز در این محاسبه کنیم، می‌توان گفت که رشد بیت‌کوین حداقل چهار برابر بوده است.
پیش‌بینی رشد بیت‌کوین و وضعیت بازار رمز ارزها
میرزایی افزود که بازار سرمایه در این شرایط از لحاظ بازدهی از دیگر بازار‌ها عقب مانده است. هرچند طرح‌هایی مانند ورود صندوق ETF بیت‌کوین به بازار سرمایه مطرح شد، که وی برای اولین بار در تابستان سال جاری در سازمان بورس آن را مطرح کرده بود، این موضوع پس از مخالفت‌هایی که در ابتدا وجود داشت، با مدیریت جدید و رویکرد مساعد، به تصویب رسید و در مراحل نهایی قرار دارد. وی معتقد است که این اقدام می‌تواند باعث ماندگاری پول در اکوسیستم بورس شود و تنوع بخشی به سبد دارایی سهامداران، منجر به بازدهی بالاتر در بلندمدت خواهد شد.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه اشاره کرد که چشم‌انداز سیاسی و ژئوپولیتیکی آینده چندان مساعد نیست و معتقد است که وضعیت فعلی بیشتر شبیه به آرامش پیش از طوفان است. وی پیش‌بینی کرد که اسرائیل ممکن است دوباره دست به اقدامات تحریک‌آمیز بزند که می‌تواند تاثیرات منفی بر بازار‌های مالی، به ویژه بازار سرمایه، بگذارد. در نتیجه، این ریسک‌ها باعث نمی‌شود که بازار سرمایه از نظر ریسک کاهش یابد و ضرورت تنوع بخشی به سبد دارایی سرمایه‌گذاران، به ویژه توجه به دارایی‌های طلا، بیشتر از گذشته احساس می‌شود.
چشم‌انداز سیاسی و ژئوپولیتیکی و تأثیر آن بر بازار سرمایه
میرزایی همچنین به وضعیت واگذاری‌های دولتی و خصوصی‌سازی در بازار سرمایه اشاره کرد و گفت که چشم‌انداز روشنی برای این موضوع وجود ندارد. وی تأکید کرد که یکی از پیش‌نیاز‌های موفقیت در واگذاری‌ها، وجود یک بازار سرمایه شاداب و سالم است، در حالی که بازار سرمایه همچنان با مشکلات عمده‌ای روبه‌رو است. وی به مسأله سهام عدالت و ممنوعیت فروش آن اشاره کرد که به‌عنوان یکی از معضلات ریشه‌دار بازار سرمایه باقی مانده است. در همین راستا، مشکلاتی مانند اوراق تبعی و بیمه سهام نیز نشان می‌دهد که شرایط بازار سرمایه به هیچ عنوان نرمال نبوده و در نتیجه، شرایط مناسب برای واگذاری‌ها فراهم نیست.
