چهارشنبه‌های داغ

با اتمام جنگ در سال های انتهایی دهه 60 و روند رو به رشد اقتصادی در دهه 70، بسیاری از افراد و نهادهای حاضر در حلقه های نزدیک به حاکمیت، که تا چندی پیش قدرت را در حضور پررنگ و مدیریت نهادهای نظامی می دانستند، متوجه شدند که شرایط تغییر کرده و می بایست از قدرتشان برای جذب منابع مالی و ساختن امپراتوری هایشان بهره مند شوند . حالا هر شخص، نهاد نظامی و قضایی برای خود بانکی داشت تا سرمایه های مردم را تبدیل به وام های کلان برای خودشان و نزدیکانشان کنند. با سود ماهانه بالاتر، پول بیشتری از مردم جذب کردند تا سر و سامانی به زندگی های ساده خود دهند.

جناب مدیران هلدینگ خلیج فارس، بهتر نیست به جای چسباندن نام مقدس خلیج فارس به انتهای نام یک باشگاه ورزشی، با بهبود میزان و کیفیت محصولات تولیدی در هلدینگ خلیج فارس، رقابت‌شانه به‌شانه با آرامکوی عربستان و نیز ورود شرکت هلدینگ خلیج فارس به بازار بورس آمریکا و لندن، باعث بیشتر شنیده شدن نام خلیج فارس شوید.لازم به یادآوری است در سال‌های اخیر کشور‌های غیر برادر در خلیج فارس نظیر عربستان و امارات، سرمایه‌گذاری‌های کلانی در ورزش فوتبال کرده‌اند. با توجه به احتمال بالای حضور استقلال در بازی‌های بین‌المللی و روبرو شدن این تیم با نمایندگانی از کشور‌های مذکور، آیا با خوردن ۵ یا ۶ گل از این تیم‌ها، نام و عظمت خلیج فارس خدشه دار نمی‌شود؟

باورش دشوار است؛ ولی کل سود عملیاتی ۶ماهه سال مالی ۱۴۰۲ شرکت ۶.۶۰۰ میلیارد تومانی این روز‌های بازار سرمایه، تنها ۵ میلیارد تومان است. به عبارتی احتمالاً سود عملیاتی ۶ماهه یک مغازه در بازار آهن شادآباد با ۲ یا ۳ کارگر از کل سود عملیاتی شرکت بورس انرژی ایران با ۶۹ نفر پرسنل که بخش عمده‌ای از معاملات انرژی کشور را در خود جای داده، بیشتر بوده است.

مدیریت شرکت پالایش نفت تهران توسط این بانوان توانا و متخصص کم بود که حالا با واگذاری ۵۱ درصد از سهام پتروشیمی اراک به این شرکت، سرنوشت این واحد پتروشیمی و سهام‌دارانش را نیز به سکینه خانم و دوستان سپردیم. وای به حال این مملکت، وای به حال سهام‌داران سهام عدالت، بیچاره سهام‌داران پالایش نفت تهران و بدبخت سهام‌داران پتروشیمی اراک

احتمالا خوانندگانی که سابقه بیشتری در بازار سرمایه ایران دارند، داستان هر ساله واگذاری‌های بنگاه‌های اقتصادی تحت مالکیت بانک‌ها و به ویژه واگذاری سهام پتروشیمی اراک توسط سرمایه گذاری گروه توسعه ملی (وبانک) را به یاد می‌آورند.

واقعاً مشخص نیست ما با تحریم محصولات کشور کره، آن‌ها را تنبیه کرده‌ایم یا مردم کشور خودمان را. متأسفانه، درست در طول سه سالی که ایران واردات از شرکت‌های ال جی و سامسونگ را تحریم کرده است، درآمد‌های جهانی گروه ال جی الکترونیکس، به طرز عجیبی بیشترین مقادیر خود را به ثبت رسانده است. به عبارتی اگر قرار بود تأثیر همه تحریم‌ها این‌گونه باشد، اکنون ایران با این حجم از تحریم، مرفه‌ترین کشور و احتمالاً دارای باارزش‌ترین پول ملی بود.

مگر قرار نبود که پس از خصوصی سازی قسطی و شبه برانگیز شرکت مخابرات ایران در سال ۸۸، کنسرسیوم تحت مدیریت تعاونی سپاه، این شرکت را به شرکتی در ابعاد بین المللی تبدیل کند؟ چرا شرکت مخابرات ایران با در اختیار داشتن انحصار کامل بازار تلفن ثابت و رانت بهره مندی از بزرگترین اپراتور همراه کشور، هر ساله چند هزار میلیارد تومان زیان عملیاتی می‌سازد؟ این بود نتیجه خصوصی سازی و مدیریت داهیانه در شرکت مخابرات ایران؟ 

در فضای کنونی بازار سرمایه کشور چندان تفاوتی ندارد که شما سهام چه شرکتی را با چه کادر مدیریتی، با چه کیفیت محصول و میزان انحصاری خریداری کنید. مهم نیست حاشیه سود عملیاتی و خالص شرکت چه درصد‌هایی را نشان می‌دهد. ریسک ها، تهدیدات و مزیت‌های صنایع مختلف از اهمیت محسوسی برخوردار نیست. آنچه این روز‌ها به عنوان یکی از اصلی‌ترین پتانسیل‌های رشد ارزش سهام یک شرکت در بین سرمایه گذاران بازار سرمایه مطرح است، توهم افزایش ارزش دارایی‌های شرکت با توجه به تورم سالانه کشور است. 

بااین‌وجود آنچه در ایران به اسم شرکت‌های دانش‌بنیان، فین‌تک و فعال در حوزه ICT به خورد ما می‌دهند، نسخه‌ای مضحک و کپی‌برداری شده از نمونه‌های بین‌المللی با کمترین میزان خلاقیت است. شاید به همین خاطر است که در سال‌های اخیر، تعداد زیادی از پروژه‌های این حوزه با صرف هزینه‌های زیاد، هیچگاه موفقیتی به دست نیاوردند. متأسفانه، در سال‌های اخیر، صرف هزینه‌های بالا و عدم دستیابی به نتایج دلخواه شرکت‌ها و پروژه‌های تعریف شده منجر به‌نوعی بی‌اعتمادی در سرمایه‌گذاران گردیده است. تا آنجا که بر خلاف بسیاری از کشور‌های پیشرو در این حوزه نظیر آمریکا، هند و... به‌مجرد آنکه گزارش و یا صحبتی از ورود و سرمایه‌گذاری به حوزه فناوری‌های فین‌تک و... در کشور می‌شنوید، ابهامات و خاطرات نامطلوب فراوانی در ذهن به وجود می‌آید. 

مدیران این شرکت، سرمایه‌گذاری‌های کلانی در تجهیز تیم‌های کامل کشف معدن در سال‌های اخیر کرده‌اند که احتمالاً دستاورد‌های آن را در ۱۰۰ یا ۲۰۰ سال آینده خواهید دید. به‌راستی تاکنون هیئت‌مدیره‌ای دیده‌اید که حتی عکس سنگ‌های جمع‌آوری‌شده در اکتشافات خود را برای سهام‌داران به نمایش بگذارند. درود بر ذهن سفید و پاکتان!

 یعنی حساب کنید بزرگ‌ترین مرکز تماس با بیش از ۴۰ کانتر حضوری را در مرکز افکارسنجی را راه اندازی کنید، از ۱۰۰ اپراتور دورکار و ۱۰۰۰ نیروی پرسشگر استفاده نمایید تا ببنید میزان شناخت مردم از آقای عشقی ریاست سازمان بورس، چقدر است؟

ممکن است افراد مختلفی از طریق واسطه‌ها و یا کانال‌های فضای مجازی، به شما سیگنال و زمان خرید برخی سهام را بدهند، اما هیچگاه زمان فروش را به شما نمی‌گویند چرا که در غیر اینصورت خودشان قادر به فروش سهام و شناسایی سود نخواهند بود. شاید هم، سیگنال خرید را درست در هنگام فروش سهام خود، صادر نمایند. 

بدون تردید، رویداد نامبارک قحط الرجال و کنارنشینی صاحب نظران که سال هاست گریبان جای جای مملکت را در بر گرفته، به نهادهای تصمیم گیرنده بازار سرمایه نیز نفوذی جدی داشته است. بنا بر ادعای بسیاری از کارشناسان و متخصصان بازار سرمایه و با احترام کامل به تمامی عزیزان شاغل در این نهادها، وضعیت کنونی و اتفاقات بازار نشان دهنده آن است که بعضی از کارکنان و مدیران این نهادها، نه تنها در حد و اندازه‌های تصمیم گیری برای بازار سرمایه نیستند که حتی مناسب برای کار در صنعت مالی هم نمی‌باشند.

آیا شخصی در نهاد‌های نظارتی اتفاقات سال ۱۳۹۹ را به خاطر دارد؟ بسیاری از سهامداران عمده یا به دلیل عدم اشراف به مسائل مالی و سرمایه گذاری و یا به دلیل درگیر بودن سرمایه‌های مدیرانشان (با کد‌های بورسی عمه، خاله، دخترخاله و ..) در سهام شرکت‌های متبوع، سهمی عرضه نکردند و بعدا هم متهم به عدم حمایت از حباب‌های ترکیده شده، گردیدند. آیا در مجموعه سایپا شخصی بر اصول مالی و علوم سرمایه‌گذاری مسلط نیست تا باعرضه سهام هم مانع از حباب قیمتی در زیرمجموعه‌هایش شود و هم بتواند از تأمین مالی انجام شده به نفع تولید شرکت استفاده کند؟

باتوجه‌به عدم توان شرکت‌هایی از قبیل مسکن‌سازان اردبیل در انجام هر گونه پروژه‌های عمرانی، پیشنهاد می‌شود تا با اخراج این شرکت از لیست شرکت‌های فعال در بازار سرمایه، آقا ربعلی بدری را جایگزین این شرکت کنیم. به هر صورت توان اجرایی ایشان در پروژه شهریار اثبات شده است؛ اما ثتوسا، جز در واگذاری زمین‌ها و چند مورد دلالی و واسطه‌گری، توانایی خاصی را در ۱۰ سال گذشته از خود نشان نداده است.

ای سهامداران همیشه در صحنه، واقعاً می‌دانید چه شرکتی را و با چه ارزشی می‌خرید؟ به نظر شما دارایی‌های شرکت توسعه و عمران فارس، ارزشی معادل ۱۱.۰۰۰ میلیارد تومان دارد؟ یا ما همچون اصحاب‌کهف سال‌ها در غار بوده‌ایم و ارزش ۱۱.۰۰۰ میلیارد تومان برای ۴ پروژه ساختمانی را نمی‌فهمیم یا سرمایه‌گذاران این روز‌های شرکت درک دقیقی از ارزش ۱۱.۰۰۰ میلیاردتومانی ندارند. باید منتظر نامه‌ها و غم‌نامه‌های سهامداران متضرر این شرکت در ماه‌های آینده باشیم؟

از دیگر فاجعه‌های مکتوب در گزارش فعالیت‌های هیئت‌مدیره این شرکت می‌توان به مطالعه روش‌های تأمین مالی به‌عنوان برنامه‌های آتی شرکت اشاره داشت. واقعاً بهتر نبود پیش از قبول مسئولیت به‌عنوان مدیران پتروشیمی ممسنی، کمی در خصوص روش‌های تأمین مالی مطالعه می‌کردید و یا بهتر نبود چند شخص که مطالعاتی هر چند سطحی در خصوص علوم سرمایه‌گذاری داشتند به سمت مدیران اجرایی و اعضای هیئت‌مدیره شرکت منتسب می‌کردند. باور کنید اگر با دیدن این‌همه مطالب عجیب در این کشور دچار فلج مغزی نشویم بسیار خوش‌شانس بوده‌ایم.

چه کسانی و با چه سطح سواد و علمی، تصمیم به احداث مجتمع‌های پتروشیمی در کم‌آب‌ترین نقاط کشور، گرفتند؟ بدتر از آنها، چه کسانی در ادوار سازمان بورس و شرکت فرابورس مجوز تامین مالی و ورود این شرکت‌ها را به بازار سرمایه کشور صادر کرده است؟ بیش از ۱۰ سال از ورود و عرضه سهام پروژه‌های پتروشیمی جهرم، فسا و …، در بازار فرابورس می‌گذرد، آیا مدیران و عزیزان! فعال در فرابورس و سازمان بورس، تاکنون از خود پرسیده اند که سرمایه گذاران و سهامداران این شرکت ها، دقیقا چه چیزی را، بر اساس کدام یک از شاخص‌های سرمایه گذاری، خرید و فروش می‌کنند؟

متأسفانه، این تفکر قالب که تا سال‌های پیش، بیشتر منحصر به دستگاه‌ها و نهاد‌های فرهنگی و امنیتی بود، با سیاسی‌تر شدن فضای کشور در سال‌های اخیر، به بدنه‌های تخصصی محور صنعت، اقتصاد و... هم نفوذی جدی داشته است. در شرایطی که حتی در سال‌های پس از انقلاب، همچنان شاهد استفاده از افراد متخصص در پست‌های کلیدی ادارات، نهاد‌ها و شرکت‌های تأثیرگذار کشور بودیم، اکنون دیگر با دیدن هر شخصی و با هر میزان سطح سوادی در پست‌های سرنوشت‌ساز کشور، غافل‌گیر نمی‌شویم.

احتمالاً، برای بسیاری از فعالین باسابقه بازار سرمایه که حتی آگاهی‌های سطحی در خصوص وضعیت کلی بازار سرمایه دارند و سرمایه‌گذاری‌های خود را بر اساس پتانسیل‌های بنیادی و یا ارزشمندی شرکت‌ها، انجام می‌دهند، دیدن رشد‌های بیش از چند صددرصدی قیمت سهام برخی شرکت‌ها در سال گذشته، شگفت‌آور و دور از ذهن باشد. در سلسله داستان‌های بازار پایه و قصه‌های شبی که برای ناظرین و برخی مسئولین بازار سرمایه تعریف می‌کنیم، امروز قصد داریم تا نحوه تصاحب دو شرکت در بازار پایه فرابورس را با مبلغی کمتر از ۱۶۰ میلیارد تومان تشریح کنیم.