آیا وعده وزیر نیرو درباره دریاچه ارومیه محقق می‌شود؟

گروه اقتصادی مشرق -کارشناسان محیط زیست از مدت هشت سال پیش وضعیت دریاچه ارومیه را بحرانی اعلام کرده و معتقدند در صورتیکه اقدامات لازم برای احیای این دریاچه صورت نگیرد دریاچه ارومیه در آینده‌ای نه چندان دور از بین خواهد رفت.

بروز این وضعیت که هنوز مورد توجه جدی مسوولان ذیربط قرار نگرفته‌است خطر خشک شدن این دریاچه را که به عنوان بزرگترین تالاب کشور بشمار می‌رود را در آینده‌ای نه چندان دور بسیار جدی کرده است.

نگرانی درمورد وضعیت این دریاچه زمانی جدی تر می‌شود که با وجود بارندگی های مطلوب چند سال گذشته (بجز سال بارانی اخیر) هیچگونه بهبودی دروضعیت آن مشاهده نشده و پسروی و کاهش سطح آب آن همچنان ادامه داشته و ازارتفاع آب این دریاچه دائما کاسته می‌شود.

مطالعات مدیریت زیست بوم حوزه آبریز دریاچه ارومیه که با همکاری بانک جهانی به اتمام رسیده‌است نشان می‌دهد دریاچه ارومیه به عنوان دومین دریاچه شور جهان تا کمتر از ‪ ۲۰‬سال آینده با بحران شدیدی مواجه خواهد شد.

کاهش هشت درصدی باران در سال گذشته

اما با آغاز سال تحصیلی جدید، سال آبی امسال نیز به پایان رسید. بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال آبی 93، بحران خشکسالی محسوس‌تر از گذشته بوده تا جایی که بارندگی کشور به نسبت سال آبی 92، کاهش هشت‌درصدی داشته است. 

اما ظاهرا خشکسالی بیش از دیگر مناطق کشور دریاچه ارومیه را بیشتر تحت‌تاثیر قرار داده است. در حالی‌که مسوولان وزارت نیرو در تلاشند تا این دریاچه را از خشکسالی نجات دهند اما ظاهرا طبیعت روالی دیگر را در پیش گرفته است. 

وزیر دولت یازدهم که احیای دریاچه ارومیه را یکی از مهم‌ترین و اولویت‌دار‌ترین پروژه‌های وزارت نیرو دانسته بود این روزها راهی دشوارتر در پیش خواهد داشت چراکه گویی طبیعت و خشکسالی دست‌به‌دست هم داده‌اند تا این وعده وزیر نیروی دولت روحانی راهی دشوار درپیش داشته باشد. هر چند وی، عیسی کلانتری وزیر کشاورزی دولت هاشمی‌رفسنجانی را مسوول پیگیری وضعیت این دریاچه کرده و کلانتری هم اخیرا از بهبود وضعیت این دریاچه خبر داده اما آمارها حکایتی دیگر از وضعیت این دریاچه دارند.

کاهش 18 سانتیمتری ارتفاع دریاچه ارومیه، انتقاد از عملکرد دولت دهم در احیای دریاچه، ضرورت رهاسازی آب پشت 30درصد از سدهای حوضه، جنجال بر سر انتقال آب از ارس به ارومیه، تشکیل کارگروه نجات دریاچه در نخستین جلسه هیات دولت یازدهم، آغاز توفان‌های نمکی در منطقه، تهدید پرندگان مهاجر، قرارگرفتن دریاچه در بدترین وضعیت صدسال گذشته، بازدید کارشناسان خارجی برای احیای دریاچه تعیین مجری احیای دریاچه از مهم‌ترین رویدادهایی بود که سال گذشته در حوزه دریاچه ارومیه رخ داد.

در همین ارتباز شرق نوشت:از سوی دیگر، این روزها کمبود آب در کشور به یکی از دغدغه‌های اصلی کشور بدل شده اما گویی شمالی‌ها به نسبت دیگر مناطق کشور از وضعیت آبی بهتر برخوردارند. دراین بین منطقه سرخس کمترین میزان بارندگی را در سال آبی امسال (مهر1392 تا شهریور1393) شاهد بوده است.

میانگین بارندگی کشور در سال آبی امسال 218‌میلی‌متر بوده که نسبت به‌مدت مشابه سال آبی گذشته با هشت‌درصد کاهش مواجه بوده است. نسبت به بلندمدت هم بارندگی‌ها از ادامه روند خشکسالی و تشدید بحران در سال‌های آینده حکایت دارد به نحوی که میزان بارندگی سال آبی امسال به نسبت سال‌های آبی گذشته 10درصد کاهش را نشان می‌دهد.


در این بین حوضه آبریز خزر بهترین وضعیت را از لحاظ بارندگی شاهد بوده است به نحوی‌که در سال آبی مهر 92 تا شهریور93، 362 میلیمتر باران باریده، در حالی‌که این رقم در منطقه سرخس 160 میلیمتر بوده است.

این درحالی است که آمارها نشان می‌دهد خشکسالی بیشتر حوضه آبریز دریاچه ارومیه را هدف گرفته، تا جایی که میزان بارش در سال آبی امسال به نسبت مدت مشابه آن در سال گذشته از کاهش 23درصدی حکایت دارد. در عین حال مقایسه سال آبی امسال به نسبت بلندمدت سال‌های گذشته از کاهش 32درصدی بارندگی خبر می‌دهد.


با این حال میزان بارندگی در دریاچه ارومیه همچنان روی 228 میلیمتر باقی مانده است. پس از این دریاچه، حوضه آبریز سرخس 12درصد کاهش بارندگی را به نسبت سال آبی گذشته شاهد بوده است. در بلندمدت این کاهش بارندگی تا حدود 27درصد کاهش، پیشروی کرده است. 

دریای خزر هم اگرچه وضعیتی بهتر از دیگر حوضه‌های آبریز دارد اما ناگفته نماند که این منطقه هم به نسبت گذشته با کاهش بارندگی چشمگیری مواجه بوده تا جایی که آمارها از کاهش 10درصدی بارندگی به نسبت سال آبی گذشته حکایت دارد و در درازمدت هم این روند کاهشی رقم منفی 14درصد را نشان می‌دهد. 

خلیج‌فارس و دریای عمان هم با کاهش بارندگی مواجه بوده‌اند به‌نحوی که در بررسی دو سال آبی گذشته کاهش پنج‌درصدی محسوس است و به نسبت بلندمدت این رقم کاهشی حدود 11درصد را نشان می‌دهد. از سوی دیگر بررسی وضعیت حوضه‌های 30‌گانه کشور از کاهش 22درصدی بارش در کشور حکایت دارد. 

اگرچه در حوضه آبریزی چون هامون شاهد 24درصد افزایش بارندگی بوده‌ایم اما به نسبت آن در حله‌رود آمارها بیانگر کاهش 31درصدی بارندگی است. بررسی بارندگی در سال‌های آبی گذشته هم اگرچه افزایش بارندگی حدود هفت‌درصد در هامون را هدف گرفته اما به نسبت آن 29درصد کاهش بارندگی در کویر مرکزی قابل مشاهده است.