رتبه ایران با 15 سال سابقه در صنعت فولاد جهان + جدول

به گزارش انتخاب, بررسی تاریخ اقتصاد ایران در یک قرن گذشته بیانگر این موضوع است که بخش خصوصی در پیکره اقتصاد ایران به اندازه کافی رشد نکرده اگرچه تحلیلگران دلایل مختلفی برای فقر حضور بخش خصوصی دارند, اما اینچنین به نظر می‌رسد که مهم‌ترین مانع بر سر راه حضور فعال این بخش درآمدهای سرشار نفتی بوده است، زمانی که عمده درآمد دولت از محل فروش نفت تامین شود، خود را فارغ از نیاز به بخش‌خصوصی می‌یابد. صنعت فولاد به لحاظ بزرگی و حجم بالای سرمایه‌گذاری شاخص خوبی برای اندازه‌گیری حضور موثر بخش خصوصی در اقتصاد است زیرا این صنعت نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان دارد و سرمایه‌گذاری‌های عمده بخش خصوصی تنها پس از اعتماد کامل و حصول اطمینان صورت خواهد گرفت. برای بررسی بیشتر این موضوع به مقایسه‌ای درخصوص تجربه کشور ترکیه و ایران خواهیم پرداخت.

ابتدا لازم است سری به میزان تولید فولاد در جهان بزنیم و سهم این دو کشور را در جهان مشخص کنیم.

به استناد آمارهای بانک جهانی و انجمن جهانی فولاد، میزان تولید فولاد جهان در سال 2013 معادل یک‌میلیاردو607میلیون‌تن بوده که از این میزان کشور چین با تولید 779میلیون‌تن فولادخام رتبه نخست تولیدکنندگان فولاد جهان در این سال را به خود اختصاص داده است. کشور ژاپن با تولید 110میلیون‌تن رتبه دوم را در اختیار دارد. کشورهای آمریکا با تولید 87میلیون‌تن، هند با تولید 81میلیون‌تن، روسیه با تولید 69میلیون‌تن و کره‌جنوبی با تولید 66میلیون‌تن توانستند رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص دهند و در این بین ایران نیز با تولید معادل 15/5میلیون‌تن رتبه پانزدهم و سهمی کمتر از یک‌درصد از تولید جهانی را به خود اختصاص داد که این سهم با توجه به منابع عظیم معدنی و گازی موجود و همچنین داشتن سایر مزیت‌های نسبی، بسیار اندک و قابل تامل است.

امروزه صنعت فولاد ما با وجود سابقه 55ساله‌اش و با تولید سالانه 15/55/15میلیون‌تن جایگاه پانزدهم را دارد و با مشکلات فراوانی همچون مشکل تامین مالی، تامین مواد اولیه و قطعات، بهره‌وری نیروی کار، زیرساخت‌ها و حامل‌های انرژی، عدم توسعه متوازن بخش معدن و فولاد، زیرساخت‌های حمل‌ونقل‌ ریلی و... روبه‌رو است. این در حالی است که در کشور همسایه ما یعنی ترکیه صنعت فولاد رونق چشمگیری داشته است.

بر اساس گزارش موجود ترکیه در سال 2013 هشتمین فولاد‌ساز بزرگ دنیا و سومین فولادساز بزرگ اروپا بعد از روسیه و آلمان بود اقتصاد ترکیه ترکیبی از صنایع سنتی و مدرن است که پایه‌های آن را صنایع نساجی، کشاورزی، گردشگری و همچنین دو صنعت بزرگ خودروسازی و فولادسازی تشکیل می‌دهند. در این میان صنعت فولاد یکی از مهم‌ترین عوامل رشد اقتصادی ترکیه در دو دهه اخیر بوده و هم‌اکنون سومین بخش بزرگ اقتصاد ترکیه محسوب می‌شود. رشد صنعت فولاد ترکیه در 10سال گذشته بیشتر از هر کشور اروپایی دیگری بوده است. مجموع صادرات فولاد خام و محصولات فولادی کشور ترکیه در سال 2012 حدود 19میلیون‌تن بوده که 15/8میلیارددلار درآمد برای این کشور به ارمغان داشته است. به غیر از سال 2009 که به علت بحران اقتصادی جهانی، تولید فولاد ترکیه کاهش داشته است، در 10سال گذشته این کشور به همراه کشورهای چین، هند و ایران سریع‌ترین رشد را در تولید فولاد داشته است به‌طوری‌که رشد 17درصدی سال 2011 ترکیه در تولید فولاد به عنوان یک رکورد تاریخی ثبت شده است.

یکی از موضوعات مهمی که فولادسازان ترکیه با آن سروکار دارند، بالابودن هزینه‌های تولید به‌خصوص قیمت انرژی است. به عنوان مثال با اینکه قیمت حامل‌های انرژی همچون برق در ترکیه از اکثر کشورهای اروپایی بالاتر است، اما میلگرد ترکیه برای صادرات به عراق در همین ماه آوریل 2014 به قیمت 580دلار درب کارخانه پیشنهاد می‌شود که از قیمت میلگرد در بازار ایران پایین‌تر است. البته این موضوع را هم باید در نظر گرفت که مواد اولیه اصلی فولاد ترکیه مانند قراضه از خارج کشور وارد می‌شود و رشد اقتصادی سال‌های اخیر نیز موجب بالارفتن دستمزدها شده است، بنابراین صنایع فولاد ترکیه که عمدتا توسط بخش خصوصی اداره می‌شوند، به‌سرعت در حال پیگیری پروژه‌های ارتقای تکنولوژی و افزایش بهره‌وری انرژی و نیروی انسانی جهت افزایش توان رقابت در بازارهای جهانی هستند. آنچنان که در سند چشم‌انداز سال 1404 مشخص شده صنعت فولاد ایران باید به سطح تولید فولاد از میزان 55میلیون‌تن برسد، البته این مهم قابل دستیابی است، همان‌گونه که کشور همسایه ما یعنی ترکیه که از بسیاری مزیت‌های موجود در کشور ما همچون منابع معدنی و گازی فراوان محروم است، با یک برنامه‌ریزی صحیح و حساب‌شده توانسته به یکی از کشورهای موفق و پیشرو در زمینه تولید فولاد در دنیا تبدیل شود. یکی از راه‌های بسیار مفید، بستر‌سازی مناسب برای حضور موثرتر بخش خصوصی در پیکره اقتصاد ایران است؛ بخشی که به مواردی چون: هزینه‌-‌فایده در تصمیم‌گیری‌های خود اهمیت می‌دهد، به مفاهیم بهر‌ه‌وری حساس است و درک اقتصادی از زمان دارد.