آدرس غلطی که منجر به عرضه اولیه های رانتی شد

به گزارش بورس نیوز هفته آینده بازار سرمایه در انتظار ورود یک شرکت جدید است. اما عرضه اولیه "فغدیر" به روش حراج صورت خواهد گرفت و سهامداران خرد امکان خرید ندارند و صندوق ها در این حرکت اولیه مشارکت خواهند داشت. این روش عرضه اولیه با انتقاداتی از سوی فعالان بازار سرمایه مواجه شده و بسیاری روش حراج برای عرضه اولیه شرکت ها را عادلانه نمی دانند.

هومن عمیدی کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با بورس نیوز در خصوص انتقادات مطرح شده به عرضه اولیه به روش حراج بیان کرد: از جمله مخالفان عرضه اولیه به روش حراج هستم و این توجیه که سهم های پر ریسک تر به روش حراج، عرضه شوند؛ توجیه مناسبی برای محروم کردن فعالان حقیقی بازار سرمایه از مشارکت در عرضه اولیه ها نیست. باید جریان آزاد معاملاتی برای تمامی فعالان بازار سرمایه اعم از سهامداران حقیقی و حقوقی برقرار باشد و فعالان بازار سرمایه بر اساس تحلیل و تشخیص خود، میزان ریسک هر سهم را تشخیص دهند و انتخاب کنند که آیا تمایل به سرمایه‌گذاری در سهم خاصی را دارند یا نه. مسئولیت تصمیم گیری در مورد انتخاب سهم را باید به عهده فعالان بازار سرمایه گذاشت و فقط شرایط را برای عرضه ای شفاف فراهم کرد. محروم کردن بخشی از فعالان بازار سرمایه از مشارکت در عرضه اولیه ها بی احترامی به آنان است.

وی افزود: این موضوع که برخی سهم های بازار سرمایه پرریسک تشخیص داده شده و عرضه اولیه آنها به روش حراج و برای صندوق ها صورت بگیرد، اصلاً قابل قبول نیست؛ چرا که ما در چند سال گذشته بارها شاهد آن بوده ایم که فعالان بازار سرمایه بر اساس اطلاعات رسمی ارائه شده در سامانه کدال اقدام به سرمایه گذاری روی سهمی کرده‌اند؛اما متحمل ضرر و زیان شده اند (ماجرای تلخ زیان سهامداران "اکنتور" هنوز خاطر سهامداران محو نشده است). ضمن اینکه معتقدم اگر سهمی را پر ریسک تشخیص داده ایم و خرید آن را به صلاح سهامداران حقیقی نمیدانیم،  سرمایه گذاری صندوق ها نیز در این سهم ریسک به همراه خواهد داشت.

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که "آیا تخصیص برخی عرضه های اولیه به صندوق ها در ترغیب مردم به سرمایه گذاری غیر مستقیم در بازار موثر است یا نه" اظهار کرد: عرضه های اولیه حجم قابل توجهی ندارند و بخش ناچیزی از پرتفوی صندوق های سرمایه گذاری را تشکیل می دهند. تخصیص عرضه های اولیه به صندوق ها با هدف سوق دادن مردم به سرمایه گذاری از طریق این صندوق در بازار سرمایه مثل آن است که انتظار داشته باشیم مردم به خاطر یک دکمه، کت بخرند! این روش، راه مناسبی برای هدایت مردم به سرمایه گذاری غیر مستقیم در بازار سرمایه نیست و بهتر است با روش‌های این‌چنینی جریان عادلانه معاملاتی در بازار سرمایه را زیر سوال نبریم.

عمیدی اضافه کرد: راهکار صحیح تر آن است که اصل را بر شفافیت و افزایش شفافیت در بازار سرمایه بگذاریم و اجازه دهیم در سایه این شفافیت، سرمایه گذاران بر مبنای تحلیل خود اقدام به انتخاب روش سرمایه گذاری شان کنند و به همه دسترسی استفاده از فرصت های برابر را بدهیم. تخصیص رانتی عرضه های اولیه به صندوق های سرمایه گذاری  به بهانه هدایت مردم به سرمایه گذاری غیر مستقیم در بازار یا پرریسک بودن این سهم ها، فقط آدرس غلط دادن است.

وی در ادامه گفتگو با اشاره به ضرورت برنامه ریزی مناسب و زمانبندی صحیح در مورد عرضه های اولیه، گفت: عرضه های اولیه به‌خودی‌خود اتفاق منفی برای بازار سرمایه محسوب نمی شوند. به هرحال حجم نقدینگی در کشور ما هر روز افزایش پیدا میکند و طبیعی است که سهم کیک بازار سرمایه از این نقدینگی در حال افزایش هم، بیشتر شود تا هم بازار سرمایه پویاتر شود و هم ارزش معاملات افزایش یابد. اما ورود دولت به بازار سرمایه و عرضه اولیه های بزرگ شرکت های دولتی در شرایط فعلی اصلا به نفع این بازار نیست.

عمیدی افزود: بازار سرمایه ما کشش خصوصی سازی و عرضه اولیه سهام شرکت های دولتی را ندارد و بهتر است اگر قصد سرعت بخشیدن به روند عرضه های اولیه در بازار سرمایه را داریم، فقط اجازه ورود شرکت های کوچکتر که هم نقدینگی زیادی از این بازار نمی کنند و هم پتانسیل رشد دارند، داده شود. طبیعتاً ورود شرکت هایی با سایز کوچکتر تاثیر منفی بر نقدینگی بازار سرمایه ندارد و اتفاقاً با توجه به افزایش تنوع پرتفوی سهامداران حقیقی، عرضه اولیه شرکت های کوچک و پر پتانسیل می تواند فرصتی برای افزایش جذابیت بازار سرمایه هم باشد. اما مشکل اینجاست که دولت ما گاهی به منظور تامین مالی، اقدام به عرضه برخی دارایی های خود در بازار سرمایه کرده و برای این بازار مشکلاتی ایجاد کرده و این اتفاقی است که باید از آن جلوگیری شود.