گواهی صرفه‌جویی انرژی، در انتظار همراهی توانیر و ملی گاز

بورس نیوز:

دو هفته پیش بود که احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد و دارایی درخصوص درخواست تولیدکنندگان درباره اجازه انتشار «گواهی صرفه‌جویی انرژی» توییت کرد و از تصویب دستورالعمل آن در شورای عالی بورس خبر داد. وزیر اقتصاد در جایی دیگر گفت که هدف از انجام معاملات این گواهی در بورس انرژی ایران استفاده از مکانیزم‌های تشویقی برای استانداردسازی مصرف انرژی صنایع است تا از طریق این مکانیزم، انرژی صرفه‌جویی‌شده توسط صنایع در اختیار خود آنها قرار بگیرد و بتوانند تا چند سال به فروش حامل‌های انرژی صرفه‌جویی‌شده خود بپردازند. به‌منظور بررسی بیشتر موضوع، خبرنگار «بورس نیوز» گفت‌وگویی را با علی نقوی مدیرعامل شرکت بورس انرژی ایران انجام داد. نقوی در این گفت‌وگو ضمن بیان اینکه گواهی صرفه‌جویی انرژی در فاز نخست صنایع با مصرف انرژی بالا را هدف گرفته است، اما امکان انتشار این گواهی‌ها برای مشترکین خانگی نیز وجود دارد، توضیح داد که بورس انرژی ایران وظایف مرتبط با انتشار گواهی صرفه‌جویی انرژی را انجام داده است، ولی اگر از سمت وزارت نفت و وزارت نیرو درخواستی برای انتشار این گواهی در بورس انرژی ایران ارسال نشود، اساسا راه‌اندازی این ابزار امکان‌پذیر نخواهد بود.

منظور از گواهی صرفه جویی انرژی چیست؟ در چه صنایعی کاربرد دارد؟

نقوی: گواهی صرفه‌جویی انرژی یک ابزار جدید مالی و یک اوراق بهادار است که حجم مشخصی از یک حامل انرژی صرفه‌جویی‌شده را نمایندگی می‌کند. این گواهی دو نوع دارد که یکی گواهی صرفه‌جویی محقق‌شده و دیگری گواهی صرفه‌جویی تامین مالی نام دارد. گواهی صرفه‌جویی محقق‌شده مربوط به زمانی است که یک سرمایه‌گذار برای اجرای یک پروژه اقدام صرفه‌جویی اقدام کرده و صرفه‌جویی تحقق پیدا کرده است. این نوع گواهی برای صنایع بزرگ کاربرد بیشتری دارد. به‌عنوان مثال اگر یک سرمایه‌گذار پروژه‌ای را در حوزه فولاد کلید بزند که منجر به کاهش مصرف انرژی نسبت‌به استاندارد و الگوی مصرفی فعلی حوزه فولاد شود، درواقع می‌توان گفت که این سرمایه‌گذار مقداری از صرفه‌جویی در مصرف گاز یا برق را محقق کرده است. این مقدار از صرفه‌جویی توسط شرکت‌هایی که اصطلاحا V&M نامیده می‌شوند، اندازه‌گیری می‌شود و انرژی صرفه‌جویی‌شده در چارچوب گواهی صرفه‌جویی انرژی به پروژه تعلق می‌گیرد.

ساز و کار فروش مقدار صرفه جویی شده برق یا گاز و یا به عبارتی گواهی صرفه جویی در بورس انرژی چطور خواهد بود؟

نقوی: این گواهی‌ها سررسید دارند. باتوجه‌به میزان انرژی صرفه‌جویی‌شده، به اشخاص گواهی تعلق می‌گیرد و اشخاص می‌توانند این گواهی‌ها را در بورس انرژی ایران عرضه کنند. کسانی که این گواهی‌ها را می‌خرند نیز در زمان سررسید متناسب با میزان گواهی، انرژی دریافت می‌کنند. جزئیات بیشتر درباره سازوکار گواهی صرفه‌جویی انرژی زمانی‌که نخستین گواهی‌ها آماده عرضه در بورس انرژی باشند، در اختیار معامله‌گران قرار خواهد گرفت.

آیا اگر نیروگاه ها هم افزایش راندمان بدهند و از هدررفت انرژی جلوگیری کنند و با همان انرژی قبلی، برق بیشتری تولید کنند، گواهی صرفه جویی دریافت خواهند کرد؟

نقوی: اینکه گواهی صرفه‌جویی انرژی به چه اشخاصی تعلق می‌گیرد، بر اساس دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های اجرایی بازار بهینه‌سازی مصرف انرژی و محیط زیست تعیین خواهد شد. پروژه‌ها باید به دبیرخانه این کمیسیون در معاونت اجرایی فناوری ریاست جمهوری ارائه شود و بعد از تکمیل مدارک و صحت‌سنجی، موضوع در کمیسیون بررسی می‌شود و به تصویب می‌رسد. در صورت تصویب کمیسیون، گواهی صرفه‌جویی انرژی به پروژه تعلق خواهد گرفت و شرکت‌های صحت‌سنجی بر اساس نظام‌نامه خود صحت‌سنجی کرده و انرژی صرفه‌جویی‌شده را اندازه‌گیری می‌کنند.

در شرایطی که فولادی ها و سیمانی ها با چالش قطعی برق در تابستان و قطعی گاز در فصل زمستان مواجه هستند، چطور امکان صرفه جویی و فروش برق و گاز مازاد را دارند؟

نقوی: سیمانی‌ها، فولادی‌ها و صنایعی همچون تولید کاشی و سرامیک و... که بیش از میزان استانداردهای مشخص‌شده و الگوی مصرف، گاز یا برق مصرف می‌کنند، در چارچوب بازار بهینه‌سازی مصرف انرژی و محیط زیست باید پروژه‌های تعریف‌شده خود برای صرفه‌جویی انرژی را به دبیرخانه کمیسیون صرفه‌جویی ارائه کنند. هر میزان صرفه‌جویی در مصرف گاز یا برق که بر اساس این پروژه‌ها انجام شود، به خود این صنایع تعلق خواهد گرفت. آنها می‌توانند از این انرژی استفاده کنند و یا گواهی صرفه‌جویی انرژی خود را بفروشند. پیش‌بینی می‌شود که این طرح برای صنایع بزرگ مزیت مهمی تلقی شود.

مشترکین خانگی هم قرار است وارد این گود شوند؟ سازوکار خرید و فروش به چه صورت است؟ 

نقوی: به‌لحاظ مقرراتی این طرح برای مشترکین خانگی نیز امکان‌پذیر است و حتی پیشتر در بورس انرژی ایران برای مشترکین خانگی مدل‌هایی پیشنهاد شده است. ولی از آنجا که اندازه صرفه‌جویی‌ها در مشترکین خانگی بسیار پایین‌تر است، این کار پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و درصورت اجرا، مدل متفاوتی نسبت‌به صنایع خواهد داشت.
باید منتظر ماند و دید که سیاست‌های شرکت ملی گاز ایران و توانیر در این خصوص چه خواهد بود.

این انتشار گواهی، چه تاثیری روی درآمد بورس انرژی خواهد داشت؟

نقوی: تا زمانی‌که گواهی صرفه‌جویی انرژی صادر نشده باشد و حجم این گواهی‌ها مشخص نشود، نمی‌توان در مورد میزان اثر این طرح روی درآمدهای بورس انرژی ایران اظهارنظر کرد. اما به‌محض نهایی‌شدن اجرای این طرح و مشخص‌شدن جزئیاتی که نشان‌دهنده حجم معاملات باشد، کارمزدها تعیین می‌شود و درباره آثار درآمدی این طرح برای بورس انرژی ایران اطلاع‌رسانی خواهد شد.

چه اقداماتی انجام شده و این طرح از چه زمان اجرا خواهد شد؟

نقوی: طراحی گواهی صرفه‌جویی انرژی از جمله وظایفی بود که به سازمان بورس و اوراق بهادار و به‌دنبال آن بورس انرژی ایران محول شد. این ابزار در سال‌های گذشته طراحی شد و در کمیته فقهی سازمان بورس نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفت. سپس به‌عنوان یک ابزار مالی در شورای عالی بورس به‌تصویب رسید و بعد از آن دستورالعمل پذیرش و ثبت و سپرده‌گذاری، در هیات مدیره محترم سازمان بورس تصویب شد. در مرحله بعد دستورالعمل معاملاتی نیز در هیات مدیره سازمان بورس تصویب شد و برای تایید نهایی به شورای عالی بورس ارسال شد و در نهایت حدود ۲ هفته پیش شورای عالی بورس آن را تایید کرد. زیرساخت‌های بازار سرمایه برای انجام معاملات گواهی سپرده صرفه‌جویی انرژی آماده است و تقریبا در سمت بازار سرمایه برای معاملات گواهی صرفه‌جویی انرژی کاری باقی نمانده است. تنها فرآیند پذیرش آن مانده است که برای این مرحله باید اشخاصی که به آنان گواهی صرفه‌جویی انرژی تعلق گرفته، درخواست پذیرش دهند و ناشران که شرکت ملی گاز و توانیر هستند، تضامین لازم را برای مکانیزم تحویل به بورس انرژی ایران ارائه کنند تا کار به‌صورت رسمی وارد فاز اجرایی شود. لازم به ذکر است که تا زمانی‌که از سمت وزارت نفت و وزارت نیرو درخواستی برای بورس انرژی ایران ارسال نشود، اساسا راه‌اندازی این ابزار امکان‌پذیر نیست.

پایان مطلب