نسخه احتمالی حاکمیت برای " بانک دی ": تعطیلی و ادغام؟

بورس نیوز:

در هفته‌های گذشته به بررسی شرایط اسفناک چند بانک خصوصی و تبعات ویرانگر سوء نظارت و مدیریت در نظام بانکی کشور پرداختیم.

دیدیم که چگونه افزایش چشمگیر فساد و رواج ولنگاری‌های مالی در زمان دولت محمود احمدی نژاد، پایه‌های نظام بانکی کشور را هدف گرفت. گسترش چشمگیر فساد‌های مالی، رونق دلالی و فعالیت‌های غیر مولد، زد و بند‌ها و رانت جویی‌های متعدد موجب شد تا بر اساس اطلاعات موسسه شفافیت بین المللی، رتبه ایران از لحاظ شفافیت مالی از رتبه ۸۸ در سال ۱۳۸۴ به رتبه ۱۴۴ در میان فاسدترین کشور‌های جهان در سال ۱۳۹۱، از ۱۷۷ کشور مورد بررسی قرار گیرد.

اما شاید بدترین بخش ماجرا، اعطای مجوز‌های کیلویی بانک‌ها و رشد قارچ گونه موسسات مالی و اعتباری بدون مجوز در کشور بود که همچنان و پس از گذشت ۱۲ سال از پایان ریاست جمهوری معجزه هزاره سوم، زندگی مردم کشور را دستخوش فلاکتی جدی نموده است.

در دوره احمدی‌نژاد گروه‌های قدرت و ثروت، پشت‌سر هم بانک تأسیس می‌کردند و هر نهادی که می‌خواست به راحتی می‌توانست بانکی جدید تأسیس کند. در دوره هشت‌ساله این دولت اصولگرا، به جز بانک پاسارگاد که در شهریور ٨٤ مجوز رسمی از بانک مرکزی گرفت، ١٣ بانک مجوز تأسیس گرفتند. بانک‌های سرمایه، سینا، شهر، گردشگری، حکمت ایرانیان، دی، انصار، سرمایه، ایران‌زمین، قوامین (پیش‌تر به عنوان مؤسسه فعالیت می‌کرد)، خاورمیانه، آینده (از ادغام بانک تات و مؤسسه‌های صالحین و آتی تشکیل شد) و مهر اقتصاد (ابتدا به نام مؤسسه مهر و بعد‌ها به عنوان مؤسسه بسیجیان شناخته می‌شد).

بانک دی، سال‌ها فساد، رانت و سوء استفاده‌های مالی؟ 

احتمالا کمتر کسی گمان می‌برد، بانکی که در سال ۱۳۸۹ تاسیس شده است، در سال ۱۳۹۱ مورد تحقیق و تفحص مجلس قرار گیرد. شاید گذشت ۲ سال برای بانک دی کافی بود تا نشان دهد، ماهیت پیدایش برخی بانک‌ها و موسسات مالی در زمان احمدی نژاد شاید برای اختلاس، فساد مالی و جا به جایی پول‌ها و اموال نامشروع ایجاد شده است.

در سال ۱۳۹۱ و تنها ۲ سال پس از تاسیس بانک، طرح تحقیق و تفحص از این بانک با ظن اختلاس ۱۷ میلیارد تومانی در مجلس نهم کلید خورد. اما این تحقیق و تفحص که بیش از ۳ سال به طول انجامید نه تنها پرده از اختلاس ۱۷ میلیارد تومانی بلکه ابعاد جدیدی از هزاران هزار میلیارد تومان سوء استفاده‌های مالی را افشا نمود.

بی تردید بخش عمده‌ای از گرفتاری‌ها و زیان‌های سنگین این بانک در شرایط کنونی مربوط به همان فساد‌های ریشه دار و متاثر کننده مدیران بانک در آن سال‌ها بوده است.

به فهرست فساد و سوء استفاده‌های مالی از این بانک در سال ۱۳۹۲ نگاه کنید، آن‌ها را با تورم‌های کنونی و قیمت‌های دلار ۶۰.۰۰۰ تومانی به روز رسانی کنید تا متوجه شوید، که چرا این بانک سالانه بیش از ۱۰.۰۰۰ میلیارد تومان زیان می‌سازد.

۱-    کلاهبرداری از صرافی بانک دی به مبلغ ۴۳۳ میلیون درهم 
۲-    جعل تعداد بالایی اسناد مالی در بانک 
۳-    تبانی و کلاهبرداری در تعداد بالایی از املاک به بانک دی و شرکت‌های ساختمانی کوثر (حتی ساختمان مرکزی بانک دی نیز جزو املاک از دست رفته بوده است)
۴-    افشای تبانی‌ها و قرارداد‌های عجیب با اشخاص مختلف از جمله سلطان شکر و ماجرا‌های شرکت سبحان
۵-    پرداخت بیش از ۸.۰۰۰ میلیارد تومان وام و تسهیلات بدون تضامین کافی 
۶-    تبانی‌های متعدد در خرید و فروش آهن و ۲۸۰ میلیارد تومان فساد و اختلاس تنها با یک قرارداد جعلی و سوری
۷-    قیمت گذاری‌های جعلی متعدد املاک و اخذ وام‌های کلان بانکی توسط اشخاصی شناخته شده و ...

البته این تخلفات تنها بخش کوچکی از تخلفات موجود در این بانک در آن سال‌ها بود. اختلاس ۱۷ میلیارد تومانی کجا و تخلفات چند هزار میلیارد تومانی کجا؟‌
می‌دانیم که شما نیز شرح تعداد بسیاری از این تخلفات را در سایر بانک‌ها دیده و یا شنیده اید و سوء مدیریت، سوء نظارت و دخیل بودن افراد شناخته شده سیاست در این تخلفات اتفاقی منحصر به این بانک به شمار نیست.

آیا دستگیری‌ها و شفاف سازی‌ها منجر به بهبود شرایط و جلوگیری از فساد در این بانک شده است؟ 

پاسخ: خیر 

باور بفرمائید یکی از تنها نقاطی که در کره زمین می‌توان بار‌ها و بار‌ها از یک سوراخ دزدی و اختلاس کرد، کشور عزیز و سربلندمان ایران است. شما در ایران می‌توانید با یک روش و به دفعات از بانک‌های مختلف اختلاس کنید، به دفعات با تبانی با مدیران بانک‌ها وام‌های کلان و غیر قابل بازگشت بگیرید، سال‌های سال نامتان در همه جا به عنوان ابر بدهکار بانکی مطرح باشد، به طور متمادی در ارزش گذاری املاک و دارایی‌ها توسط کارشناسان رسمی دادگستری اعمال نظر کنید، سال‌های سال فرار مالیاتی داشته باشید، اما در عین حال، هم آبرومند باشید و هم در جایگاه‌های شغلی و سمت هایتان ارتقاء پیدا کنید و هم بعضا به عنوان کارآفرینان نمونه و فعالین اقتصادی خیر از شما نام ببرند.

شاید باورتان نشود، ولی درست پس از جنجال‌های پرونده بانک دی در سال ۱۳۹۵، و محرز شدن تخلفات وسیع و اتلاف هزاران هزار میلیارد تومان توسط مدیران و اعضای هیات مدیره بانک دی، رئیس وقت بنیاد شهید پس از تغییر مدیر عامل بانک دی، نام ۵ متهم بانکی را به عنوان اعضای هیات مدیره معرفی شده به بانک مرکزی اعلام کرد تا نشان دهد فلسفه وجودی این بانک چیز دیگری است.

سلسله اشتباهات عامدانه و غیر عامدانه در این بانک تنها منحصر به این سال‌ها نبوده است و قاضی زاده هاشمی مرد همیشه در صحنه و پوششی انتخابات ریاست جمهوری کشور، سال گذشته در یکی از اظهار نظر‌های جالب خود در خصوص فساد‌های موجود در بانک دی به اختلاسی بیش از ۵.۰۰۰ میلیارد تومانی در یکی از زیر مجموعه‌های این بانک اشاره کرد.

حتی اگر اختلاس ۵.۰۰۰ میلیار تومانی را هم اتفاقی عادی در نظر بگیریم نمی‌توان از وجود بیش از ۳.۰۰۰ پرونده تخلف در این بانک به راحتی گذشت. پرونده‌هایی که هنوز ابعاد و خسارات احتمالی آن‌ها به منابع بانک قابل محاسبه و پیش بینی نیست.

همانطور که می‌بینید پس از گذشت سال ها، همچنان نام بانک دی با فساد، اختلاس و اتلاف بیت المال آمیخته است و حتی دستگیری‌ها و بازداشت مدیران این بانک در سنوات گذشته هم نتوانسته هرگز این بانک را از مسیر اصلی خود منحرف کند.

بدترین قسمت ماجرا این است که این میزان تخلف و فساد در بانکی وابسته به بنیاد شهید اتفاق افتاده است. بنیادی که قرار بود سهم کوچکی از رشادت‌ها و از جان گذشتن‌های شهدا، جانبازان و ایثارگران را جبران کند، مسئولیت بانکی را بر عهده داشته که سال هاست با افشای فساد‌های گاه و بی گاه خود، بدبینی غیر منصفانه‌ای را به ماهیت این نهاد‌ها و افراد تحت پوشش آن در ذهن مردم به وجود آورده است.

چرا شرایط بانک دی بحرانی است؟

دستاوردی درخشان با بیش از ۳۰.۰۰۰ میلیارد تومان زیان انباشته

احتمالا، بیش از ۳۰.۰۰۰ میلیارد تومان زیان انباشته احتمالی این بانک تا انتهای سال ۱۴۰۲، تنها بخش کوچکی از دستاورد‌های درخشان مدیران و متولیان این بانک در طول فعالیت ۱۲ ساله خود می‌باشد. بی تردید با آن میزان از فساد و تخلفات یاد شده و افشا نشده این بانک در سال‌های گذشته اگر زیان انباشته‌ای کمتر از این مبالغ برای بانک دی ثبت می‌شد باید تعجب می‌کردیم.

یکی از محاسن کار کردن با اعداد و نقش ریاضیات در ارزیابی شاخص‌های عملکرد انسانی و سازمانی این است که تنها با یک نگاه به برخی از اعداد معنادار، می‌توان سوابق و بخشی از رخداد‌های گذشته فرد یا سازمان‌ها را حدس زد. 

۳۰.۰۰۰ میلیارد تومان زیان انباشته برای بانکی که کل سپرده‌های مشتریانش در حدود ۴۵.۰۰۰ میلیارد تومان می‌باشد، شاهکاریست که آن را تنها می‌توان در عملکرد مدیران دولتی و سازمان‌های وابسته به نهاد‌های حاکمیتی یافت.

البته اگر اتفاق خاصی در سال جاری نیفتاده و عدم افشای صورت‌های مالی سال ۱۴۰۲ و سه ماهه نخست سال ۱۴۰۳، دلیل نامیمون و غافلگیر کننده‌ای نداشته باشد، احتمالا در زمان خواندن این گزارش چند هزار میلیارد تومانی به زیان‌های انباشته این بانک افزوده شده است.

نسبت کفایت سرمایه در حد رقابت با بزرگترین بانک‌های جهان:

نسبت کفایت سرمایه یکی از مهمترین نسبت‌های فعالیتی در هر بانک است که می‌تواند مبنای اصلی میزان سنجش عملکرد و ثبات مالی موسسات مالی و بانک‌ها باشد. در حقیقت بانک‌ها می‌بایست سرمایه کافی برای پوشش ریسک‌های ناشی از فعالیت‌های خود را داشته باشند تا ریسک را به سپرده گذاران منتقل نکنند.

در حالی که حداقل نسبت کفایت سرمایه از سوی بانک مرکزی حداقل ۸ درصد برای بانک‌ها اعلام شده است، با این وجود حدس می‌زنید نسبت کفایت سرمایه بانک دی چه عددی را نشان می‌دهد؟

منفی ۵۴ درصد تا شهریور سال ۱۴۰۲

سالی ۵.۰۰۰ تا ۶.۰۰۰ میلیارد تومان پرداخت هزینه مالی به بانک مرکزی:

یکی از نکات قابل توجه در صورت‌های مالی شش ماهه ۱۴۰۲ بانک دی (آخرین صورت‌های مالی حسابرسی منتشر شده)، پرداخت سالانه ۵.۰۰۰ تا ۶.۰۰۰ میلیارد تومان هزینه‌های مالی بابت اضافه برداشت از بانک مرکزی می‌باشد. علی رغم انتشار صورت‌های مالی سال ۱۴۰۲ و سه ماهه نخست سال مالی ۱۴۰۳، به نظر می‌رسد بدهی‌های این بانک به بانک مرکزی مبلغی بیش از ۲۳.۰۰۰ تا ۲۵.۰۰۰ میلیارد تومان است.

لازم به ذکر است این میزان هزینه مالی چیزی در حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد کل زیان خالص سالانه بانک دی است.

در هفته آینده به شاخص‌های خجالت آور و اسفناک دیگری از این بانک می‌پردازیم و خواهید دید که چرا راهی جز ادغام و واگذاری این بانک وجود ندارد. گزارش هفته بعد چهارشنبه‌های داغ را از دست ندهید.

بورس‌نیوز، رسانه تخصصی بازارسرمایه در راستای شفافیت هرچه بیشتر و روشن‌شدن مسیر سرمایه‌گذاری سهامداران، آمادگی درج پاسخ افراد و نهاد‌های ذکر شده در مطلب را دارد.