دست همه در جیب سهام‌داران

بورس‌نیوز:

سال‌هاست شعاع فساد و تخلفات در شرکت‌های خصولتی (شرکت‌های دولتی به‌اصطلاح خصوصی شده) به‌قدری گسترده شده که کمتر کسی در کشور، مطلب یا موضوعی را دراین‌خصوص نشنیده و یا نخوانده باشد. انواع فساد، رانت، زد و بند‌های سیاسی و سوءاستفاده مالی، تحمیل بستگان و وابستگان به‌عنوان اعضای هیئت‌مدیره و افراد پر نفوذ از طرف عناصر سیاسی فعال در کشور تنها گوشه‌ای از داستان‌های ناخوشایند این شرکت‌ها است.

حال دیگر آن‌قدر شرایط و خبر‌های مرتبط با سوءاستفاده‌های مالی و فساد در این شرکت‌ها همه‌گیر و عمومی شده که حتی نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم مجاب شدند در اقدامی نادر و البته قابل‌تحسین (برای ما شفافیت باارزش‌تر از تأمل در خصوص انگیزه‌های سیاسی این اقدام است) در گزارشی مفصل به تنها برخی از فساد‌های مالی و حقوقی رخ‌داده در شرکت فولاد مبارکه اصفهان بپردازند.

بی شک بسیاری از خوانندگان محترم رسانه بورس نیوز کمابیش با تخلفات گسترده‌تری هم در شرکت‌های خصولتی تولیدی، بانک‌ها، بیمه‌ها و... آگاهی دارند؛ اما به‌راحتی می‌توان با تعمیم برخی از آیتم‌های گزارش فولاد مبارکه اصفهان به دیگر شرکت‌ها، به چشم‌انداز روشن‌تری در خصوص فساد ساختاریافته کنونی رسید. 

البته همان گونه که در این گزارش نیز اشاره شده است، بررسی بسیاری از زوایای تخلفات موجود در این گزارش مغفول مانده و به نظر می‌رسد تبعات اقدامات و سوءمدیریت‌های شکل‌گرفته در این شرکت به‌مراتب بالاتر از گزارش حاضر است.

در گزارش چهارشنبه‌های داغ این هفته قصد داریم تا با نگاهی گذرا به بررسی برخی از جالب‌ترین و بارزترین تخلفات صورت‌گرفته در شرکت فولاد مبارکه اصفهان بپردازیم. لازم به ذکر است کلیه اطلاعات موجود در این گزارش مستند به مفاد گزارش تحقیق و تفحص ۳۰۰ صفحه‌ای مجلس شورای اسلامی می‌باشد و رسانه بورس‌نیوز دخالتی در گردآوری اطلاعات و نحوه دستییابی به آن‌ها نداشته است.

بررسی فساد و تخلفات فولاد مبارکه از چندین بعد:

۱- بعد حقوقی و مدیریتی:

نخستین بخش بررسی شده شرکت فولاد مبارکه اصفهان (اختصاراً در تمام متن شرکت فولاد) در گزارش تحقیق و تفحص مجلس (اختصاراً در تمام متن گزارش) مربوط به ساختار فشل مدیریتی و ناهنجاری‌های به وجود آمده از خصوصی‌سازی و ایجاد شرکت‌های تودرتو است.

شاید دیدن روابط سهام‌داری و شرکت‌های تودرتو تأسیس شده از سوی این شرکت ازاین‌حیث جالب‌توجه است که معمولاً این شرکت‌ها به‌واسطه خصوصی شدن مدام صحبت از دفاع از حقوق سهام‌داران خصوصی (سهام‌داران بورسی) و ممانعت از ورود نهاد‌های نظارتی و بازرسی دولتی می‌کنند؛ اما در عمل شرکت‌هایی با بیشترین میزان مداخله و مدیریت دولتی و کاملاً بی‌توجه به ثروت و اموال سهام‌داران خصوصی محسوب می‌گردند.

خصوصی‌سازی کردن شرکت‌ها را در ایران یاد بگیرید:

۴ درصد سهم سهامداران خصوصی

همان گونه که در جدول فوق نیز مشاهده می‌گردد تنها ۴ درصد از سهامداران شرکت فولاد، سهامدارانی کاملا خصوصی می‌باشند و بیش از ۹۶ درصد یا به بطور کامل دولتی هستند و یا مالکانی خصولتی دارند.

به عبارتی این سپر انسانی سهام‌داران خرد فعال در بازار سرمایه‌ای که سالیان سال است از منافع و رانت‌های مدیران این شرکت‌های دولتی به اشکال مختلف نظیر اعتراض، کامنت، نامه‌نگاری در رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی دفاع می‌کنند، سهمی در حدود ۴ درصد از سهام و صفر درصد در تصمیم گیری‌ها دارند.

شاید اصلاً یکی از مهم‌ترین فلسفه‌های عجله برای خصوصی‌سازی و ورود شرکت‌های دولتی بزرگ در صنایع کلیدی کشور نظیر صنایع فولادی، پتروشیمی و پالایشگاهی و... ایجاد سپر انسانی ارزان‌قیمت در مقابل تصمیم‌گیری‌هایی اقتصادی باشد که رانت و منافعش، نه برای ۸۵ میلیون نفر بلکه برای چند هزار نفر معلوم الحال باشد.

همچنین تأسیس و وجود بیش از ۹۱ شرکت تابعه در انواع مختلف شرکت‌های سهام متقابل، گردشی، اقماری و آشوبی با ساختار‌های تو در تو از اصلی‌ترین دلایل شکل گیری انواع و اقسام رانت، عدم شفافیت معاملات فی ما بین، پولشویی، دستکاری قیمت‌های بازار سهام، اخلال در بازار فروش محصول از طریق احتکار، گران فروشی و چنین تخلفات و فساد گسترده‌ای در شرکت فولاد معرفی گردیده است.

بنا بر گزارش، بسیاری از مدیران جزء و کل فولاد مبارکه اصفهان به‌صورت اعضای هیئت‌مدیره موظف و یا غیرموظف در شرکت‌های تابعه و یا شرکت‌های پیمانکاری زیر مجموعه آن‌ها عضو هستند که این موضوع، زمینه‌های استفاده از رانت، پول‌شویی و اختلاس را برای این بزرگواران فراهم می‌سازد.

۲- بعد تخصصی، مالی و سرمایه‌گذاری 

در زمینه بررسی ابعاد تخصصی، مالی و سرمایه‌گذاری شرکت فولاد، گزارش حاوی سرفصل‌های متنوعی از خریدوفروش‌های بی‌منطق با شرکت‌های تابعه، به‌وجودآوردن شبکه‌های غیرضروری ارزی و... است که باتوجه‌به حجم مطالب از بررسی همه آن‌ها پرهیز می‌نماییم.

"الف"، وارد می‌شود و دلار‌ها را جابه‌جا می‌کند:

اشتباه نکنید منظور از "الف" نان و شیرینی الف نمی‌باشد، "الف" به‌اختصار نام یکی از شرکت‌های تابعه تو در توی شرکت فولاد است که فاقد هیئت‌مدیره رسمی و به نحوی کاملاً هیاتی (متشکل از مدیران رده‌بالا) مدیریت می‌شود.

هدف اصلی این شرکت انجام خدمات تراستی، بدون وجود مجوزات لازم برای انجام معاملات ارزی است که از اواخر سال ۱۳۹۸ و با تائید و پافشاری مدیران وقت شرکت فولاد مبارکه پای به معاملات ارزی این شرکت می‌گذارد.

حجم بالای معاملات ارزی تنها در کمتر از ۱ سال آنهم توسط شرکتی فاقد هیات مدیره و بدون مجوزات و تجربه معاملات ارزی با چندین و چند حساب بانکی خارج از کنترل، چه سوالاتی را در ذهن شما ایجاد می‌کند؟

بدتر از آن عدم بازپرداخت مبلغی معادل ۳.۸۹۰ میلیارد تومان پول ناقابل ناشی از فروش محصولات فولاد توسط این شرکت هیاتی می‌باشد که در نوع خود بسیار جالب توجه است.

بخشش " از " کیسه خلیفه یا "به" کیسه خلیفه:

به نظر می‌رسد به‌واسطه ورود زوایای جدیدی از فساد اخلاقی و اقتصادی در فرهنگ شرکت داری کشور، تا سال‌های آینده شاهد تغییرات گسترده در ضرب‌المثل‌های فارسی باشیم.

در حقیقت پیشنهاد تأمین ارز ۵۰ میلیون یورویی از جیب سهامداران برای بانک مرکزی در روز‌های نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۰ از سوی مدیر عامل شرکت فولاد، بیشتر به ضرب المثل بخشش به کیسه خلیفه شبیه می‌باشد تا بخشش از کیسه خلیفه.

چگونه ثروتمند شویم؟ افتتاح خطوط هواپیمایی

شاید باورش سخت باشد؛ اما به طرز عجیبی افتتاح خطوط هواپیمایی با زندگی و رزومه بسیاری از افراد ثروتمند ایران از جمله بابک زنجانی و... عجین شده است و شاید تلاش مدیران همیشه در صحنه شرکت فولاد مبارکه برای تأسیس یک شرکت هواپیمایی با نام شرکت هواپیمایی فراز جی هم به‌نوعی مرتبط با علاقه این دوستان به پرواز و ثروتمند شدن، بوده است. 

واریز مبلغ ناچیز و قابل‌چشم‌پوشی ۱۴۷ میلیارد تومان معادل تعهد ۳۵ درصدی از طرف شرکت فولاد و به نام جناب آقای غلامرضا طاهری (معاون سرمایه گذاری و امور شرکت‌های فولاد مبارکه) جهت تاسیس شرکت هواپیمایی فراز جی در تاریخ آبان ۱۳۹۹ از دیگر سخت گیری‌های هیات تحقیق و تفحص در پرونده شرکت فولاد به شمار می‌آید.

اینکه دلایل مدیرعامل وقت شرکت فولاد در خصوص درخواست نمایندگان مجلس شورای اسلامی و رئیس‌جمهور بابت تأسیس شرکت هواپیمایی چقدر قابل‌توجیه است و یا اینکه چقدر باید از بابت وقت آزاد، سفارش و دخالت رؤسای جمهور و نمایندگان انقلابی مجلس در خصوص سرمایه‌گذاری‌های بنگاه‌های تولیدی نظیر فولاد مبارکه تأسف خورد که بگذریم، نحوه واریز منابع مالی و بخشی از ثروت سهام‌داران شرکت به‌حساب شخصی حقیقی در نوع خود بسیار قابل‌توجه است.

البته نگران نباشید، پس از واریز تمام ۴۲۰ میلیارد تومان سرمایه‌ی شرکت تازه تاسیس به حساب شخص مذکور، خوشبختانه با ورود "همیشه دیرهنگام" دستگاه‌های نظارتی، عین وجه به حساب شرکت مسترد گردید. فقط تنها نکته نگران کننده و کم اهمیت این موضوع مربوط به سود پول ۴۲۰ میلیارد تومان واریزی به حساب شخص حقیقی می‌باشد که آنهم به دلیل رقم ناچیز ۵/۱۷ میلیارد تومانی، خیلی پیگیر نشده اند.

بنابراین، نکته آموزشی این بند می‌تواند نقش بااهمیت شرکت‌های هواپیمایی در دست‌یافتن به مزایای مالی بسیار باشد. به عبارتی اگر امروز و پس از خواندن این مقاله تصمیم به ثروتمند شدن گرفتید، جای کوچکی در برنامه‌های خود برای تأسیس یک شرکت هواپیمایی (ولو فاقد استفاده) خالی کنید.

زبل خان اینجا، زبل خان آنجا، زبل خان همه‌جا:

مشکل بسیاری از ما و شما خوانندگان محترم این است که فکر می‌کنیم برای تحلیل شرکت‌هایی نظیر فولاد مبارکه می‌بایست به صنعت و مکانیزم‌های تولید فولاد اشراف داشته باشیم، غافل از اینکه تولید و فروش فولاد و یا ورق‌های فولادی تنها بخشی از فعالیت‌های این شرکت است.

تأسیس شرکت هواپیمایی، مشارکت در تأسیس بیمارستان، خریدوفروش باغ، ویلا و زمین‌های کلنگی، خرید زمین‌های بایر و غیرقابل‌استفاده، باشگاه‌داری ورزشی، خریدوفروش آپارتمان در تهران و... از دیگر هنرمندی‌ها، فعالیت‌ها و توانایی‌های مدیران شرکت فولاد محسوب می‌گردد که هر کدام صد‌ها میلیارد تومان ضرر برای سهام‌داران این شرکت به ارمغان آورده است.

 مشارکت پر حرف‌وحدیث در ساخت بیمارستان:

بر اساس گزارش تحقیق و تفحص مجلس، شرکت فولاد مبارکه در تاریخ ۲۳/۰۹/۱۳۹۸ با پرداخت مبلغ ۲۲ میلیارد تومان در حدود ۴۰ درصد از پروژه ساخت بیمارستان (زمین و موافقت اصولی) ۵۵ میلیارد تومانی تحصیل می‌کند. 

شاید باورتان نشود در تیرماه سال ۱۴۰۰ یعنی تنها ۱۸ ماه بعد، شرکت فولاد تصمیم می‌گیرد ۶۰ درصد مابقی پروژه مربوط به شرکت تازه تاسیس "امین تب سپانو" آنهم به قیمت ارزش گذاری شده ۲۸۷ میلیارد تومان را تملیک کند.

سؤالات همین‌طوری:

۱- علی رقم در دست نبودن اطلاعات جامع از محل زمین‌ها (در وب‌سایت شرکت امین تب سپانو تنها پروژه بیمارستانی در حال انجام مربوط به پروژه فوق و در سپاهان شهر است) چگونه ارزش زمین در محله‌ای نظیر سپاهان شهر و یا هر جای دیگری در اصفهان طی ۱۸ ماه بیش از ۳۵۰ درصد رشد داشته است؟

۲- سهام‌داران شرکت خوشبخت و تازه‌تأسیس "امین تب سپانو" که ظرف ۱۸ ماه با فروش ۶۰ درصد از یک زمین خالی ۱۶۰ میلیارد تومان سود ناچیز کرده اند چه کسانی هستند و به نظرتان با پول‌های خود چه کرده اند؟

۳-    به نظر شما اگر وجود تخلف و فساد در این معامله برای مجلس و قوه قضاییه محرز گردیده، هم اکنون پول‌های پرداختی به حساب‌های شرکت و سهامداران شرکت فولاد بازگشته؟

خرید باغ ویلا برای چه کسی و به چه قصدی؟

در راستای سرمایه گذاری‌های پر حرف و حدیث شرکت فولاد، خرید باغ ویلایی ۱۸ میلیارد تومانی از موسسه سامانه گستر امین (شرکتی که در گزارش به عنوان یکی از دستگاه‌های امنیتی معرفی شده) نیز در نوع خود قابل توجه می‌باشد.

اینکه خرید چنین باغ ویلایی که به تازگی مجوزات تغییر کاربری به گردشگری را گرفته با چه نوع نگاهی (مجموعه‌ای رفاهی برای کارکنان یا ...) و یا با چه الزامات سرمایه گذاری و یا حتی منطبق با کدام بند موضوع فعالیت‌های اساسنامه شرکت صورت گرفته سوالیست که احتمالا تنها مدیران وقت این شرکت می‌توانند توضیحی برای آن داشته باشند.

خرید زمین غیرقابل‌استفاده از سرمایه‌گذاری توکا

بر اساس گزارش، مدیران شرکت فولاد مبلغ ۱۵ میلیارد تومان را بابت خرید زمینی به شرکت سرمایه گذاری توکا پرداخت کرده اند که با توجه به نامه ارسالی از سوی این شرکت، به دلیل قرار گرفتن این زمین در طرح انتقال برق فشار قوی، عملا امکان استفاده از این زمین وجود نخواهد داشت.

بورس‌نیوز، رسانه تخصصی بازارسرمایه در راستای شفافیت هرچه بیشتر و روشن‌شدن مسیر سرمایه‌گذاری سهامداران،  آمادگی درج پاسخ نهادهای ذکر شده در مطلب را دارد.